Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar Kapsamında Sözleşmelerde Bedelin Türk Lirası Olarak Belirlenmesine İlişkin Tebliğ Yayımlandı / İngilizce Versiyonu

  Sirküler No: 2018 / 89

Hatırlanacağı üzere 13.09.2018 tarihli ve 30534 sayılı Resmi Gazete'de "Türk Parası Kıymetini Korumu Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar (Karar Sayısı: 85)" yayımlanmış olup, ilgili Karar'a 13.09.2018 tarihli 2018/81 sayılı sirkülerimizde yer verilmişti.

Karar'da; Türkiye'de yerleşik kişilerin, Bakanlıkça belirlenen haller dışında, kendi aralarındaki menkul ve gayrimenkul alım satım, taşıt ve finansal kiralama dahil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenemeyeceği; ayrıca düzenlemenin yürürlüğe girdiği 13.09.2018 tarihinden itibaren 30 gün içinde, yukarıdaki nitelikteki olan ve daha önce yapılmış olan yürürlükteki sözleşmelerde döviz cinsinden kararlaştırılmış bulunan bedellerin TL'ye çevrilmesi gerektiğini belirtilmişti.

06.10.2018 tarihli ve 30557 sayılı Resmi Gazete'de "Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (No: 2018-32/51)" yayımlanmıştır ve Karar ile getirilen sınırlamanın Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca belirlenen istisna halleri düzenlenmiştir.

Bu Tebliğ ile söz konusu uygulamaya ilişkin olarak yapılan açıklamalardan bir kısmı aşağıda yer almaktadır:  

(1)(2) Türkiye'de yerleşik kişilerin, kendi aralarında akdedecekleri, konusu serbest bölgeler dahil yurt içinde yer alan gayrimenkuller olan, konut ve çatılı iş yeri dâhil gayrimenkul satış ve kiralama sözleşmeleri,

(3) Türkiye'de yerleşik kişilerin, yurt dışında ifa edilecekler dışında kalan, kendi aralarında akdedecekleri iş sözleşmeleri, (16. bent kapsamında ayrıca değerlendirilmelidir.)

(4) Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri, aşağıda belirtilenler dışında kalan danışmanlık, aracılık ve taşımacılık dâhil hizmet sözleşmeleri, (16. bent kapsamında ayrıca değerlendirilmelidir.)

a) Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerin taraf oldukları hizmet sözleşmeleri,

b) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,

c) Türkiye'de yerleşik kişilerin yurt dışında gerçekleştirecekleri faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,

ç) Türkiye'de yerleşik kişilerin, kendi aralarında akdedecekleri, Türkiye'de başlayıp yurt dışında sonlanan ve yurt dışında başlayıp Türkiye'de sonlanan elektronik haberleşme ile ilgili hizmet sözleşmeleri.

(6)(7) Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri, iş makineleri dâhil taşıt satış ve kiralama sözleşmeleri. ((22) 13.09.2018 tarihinden önce akdedilmiş bulunan iş makineleri dâhil taşıt kiralama sözleşmelerindeki bedel ve bu sözleşmeden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin Türk parası olarak yeniden belirlenme zorunluluğu bulunmamaktadır.)

Yukarıdaki sözleşmeler kapsamında düzenlenecek kıymetli evraklarda yer alan bedellerin de döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenmesi mümkün değildir.

Sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde yer alan bedellerin 13.09.2018 tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenmesi de gerekmektedir. 

(6)(7) Türkiye'de yerleşik kişilerin, kendi aralarında akdedecekleri, menkul (iş makineleri ve taşıtlar hariç) satış ve kiralama sözleşmeleri,

(8) Türkiye'de yerleşik kişilerin, kendi aralarında akdedecekleri, bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmeleri,

(9)(10) Gemilere ilişkin finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar'ın 17 ve 17/A maddeleri kapsamında yapılacak finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri,

(11) Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan Türkiye'de yerleşik kişilerin taraf olduğu iş sözleşmeleri,

(15) Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile bu Kanuna dayalı olarak yapılan düzenlemeler çerçevesinde sermaye piyasası araçlarının (yabancı sermaye piyasası araçları ve depo sertifikaları ile yabancı yatırım fonu payları da dahil olmak üzere) döviz cinsinden oluşturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan işlemlere ilişkin yükümlülükleri,

(16) Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye'de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin  taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmeleri.

Dövizli olarak düzenlenme imkanı bulunan ve 13.09.2018 tarihinden önce düzenlenmiş olan yukarıda sayılan sözleşmeler için 30 günlük süre içerisinde TL'ye dönme zorunluluğu da bulunmamaktadır.

• Türkiye'de Yerleşik Kişilerin Kapsamı
  

  (20) Türkiye'de yerleşik kişilerin yurt dışındaki; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, işlettiği veya yönettiği fonlar, yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile doğrudan ya da dolaylı olarak sahipliklerinde bulunan şirketler Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar'ın 4. Maddesinin (g) bendi uygulaması kapsamında Türkiye'de yerleşik olarak değerlendirilecektir. 

• Döviz Cinsinden Düzenlenmiş Sözleşmelerin TL'ye Çevrilmesinde Kullanılması Gereken Kurlar
  

  Tebliğ ile istisna kapsamına alınmayan sözleşmelerde yer alan bedellerin; Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar'ın Geçici 8. maddesi uyarınca, 13.09.2018 tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenmesi zorunludur.  
  
  Buna göre taraflar kendi aralarında mutabık kalırsa kendileri dönüşüm kurunu belirleyecektir. Mutabık kalmazlarsa Tebliğ'deki 24. bent hükümleri geçerli olacaktır: 
  
  (24) Bu madde kapsamında söz konusu bedeller Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenirken mutabakata varılamazsa; akdedilen sözleşmelerde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller, söz konusu bedellerin 02.01.2018 tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası efektif satış kuru kullanılarak hesaplanan Türk parası cinsinden karşılığının 02.01.2018 tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle belirlenecektir.
  
  Ayrıca Tebliğe göre, 13.09.2018 tarihinden önce akdedilen konut ve çatılı iş yeri kira sözleşmelerinde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller yukarıda belirtildiği şekilde iki yıllık süre için Türk parası olarak belirlenecektir. Ancak, Türk parası olarak belirlemenin yapıldığı kira yılının sonundan itibaren bir yıl geçerli olmak üzere; anılan paragraf uyarınca Türk parası olarak belirlenen kira bedeli, taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa, belirleme tarihinden belirlemenin yapıldığı kira yılının sonuna kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenecektir.  
  
  Bir sonraki kira yılı Türk parası cinsinden kira bedeli ise, taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa, önceki kira yılında geçerli olan kira bedelinin Türkiye İstatistik Kurumunun belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenecek ve belirlenen Türk parası cinsinden kira bedeli bu fıkrada belirtilen iki yıllık sürenin sonuna kadar geçerli olacaktır. 

• İstisna Tanındığı Halde Sözleşme Bedelinin Türk Lirası Cinsinden Kararlaştırılması
  

  (25) İstisna tanınan tarafların mutabakatıyla yeni yapılacak sözleşmelerin Türk parası cinsinden yapılmasını veya mevcut döviz cinsinden veya dövize endeksli sözleşmelerde yer alan bedellerin Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesi uyarınca Türk parası olarak yeniden kararlaştırılmasını talep etmesi durumunda sözleşmelerde yer alan bedeller Türk parası cinsinden kararlaştırılacaktır.
   

Söz konusu Tebliğ'e aşağıdaki internet adresinden ulaşabilirsiniz.

http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/10/20181006-4.htm

Bilgi edinmenizi rica ederiz.

 Communique on Determining the Price as Turkish Lira in Agreements Between Resident People in Turkey