Anasayfa
Intern
Uluslararası
İrtibat
Tarih: 23.02.2021
Günümüzde, toplumumuzdaki ekonomik ve sosyal yapının koşullarına göre başka dönemlerde birbirinden farklı hedeflerin ön plana çıktığı ve bu hedefleri gerçekleştirmeye yönelik yeni yaklaşımların oluşturulmaya çalışıldığı görülmektedir.
1990'lı yıllardan sonra artış gösteren enflasyon hedeflemesi yaklaşımı da bu arayışların sonucunda ortaya çıkan yeni bir kavramdır. "Enflasyonun geleceğe yönelik olarak belirli bir zamanda bir nokta şeklinde ilan edilerek bu düzeyin gerçekleştirilmesi ve sürdürülmesine yönelik para politikası yaklaşımı" olarak açıklayabileceğimiz bu yaklaşım, 1970-1990 yılları arasında ülkelerin fiyat istikrarını gerçekleştirme konusunda yeterli başarıya ulaşamamaları ve sonrasında yapılan arayışlar doğrultusunda ortaya çıkmıştır. Bu arayışlar günümüzde de halen devam etmektedir.
Bu yazımızda Türkiye'de Enflasyon Hedeflemesi tanımı, stratejisi ve para politikası hususlarına yer verilmiştir.
Enflasyon hedeflemesi; Merkez Bankası'nın nihai hedefi olan fiyat istikrarının sağlanması ve sürdürülmesi amacına yönelik olarak para politikasının makul bir dönem için belirlenen sayısal bir enflasyon hedefi ya da belirli bir hedef aralığına dayandırılması ve sonunda kamuoyuna açıklanarak tanımlanan para politikası uygulamasıdır.
Daha net bir ifadeyle; belirli bir periyot için uygun enflasyon oranının belirlenmesi ve o orana ulaşılabilmek için para politikası araçlarının yönetilmesini kapsamasıdır.
Bu tanımdan yola çıkılarak enflasyon hedeflemesinin yerine getirilebilmesi için; bir sayısal niceliğin belirlenmesinin, merkez bankasına öncelikli amaç olarak bu niceliğe ulaşılması görevinin verilmesinin, merkez bankasının bu amaca ulaşabilmesi için bağımsızlığının ve şeffaflığın gerekli olduğunu söylemek ile mümkün olacaktır.
Enflasyon hedeflemesinin yerine getirilebilmesi için bazı ön şartların oluşması gerekir. Bu şartlar aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
Para Politikası, devletin, merkez bankasının ya da para otoritesinin, ekonomiye, para arzı yönetimi ya da döviz piyasası işlemlerini kullanmak yoluyla yön vermesidir.
Diğer bir ifade ile ekonomik büyüme, istihdam artışı ve fiyat istikrarı gibi hedeflere ulaşabilmek için paranın elde edilebilirliğini ve maliyetini etkilemeye yönelik olarak alınan kararlar olarak tanımlanmaktadır.
Para politikasının etkin bir şekilde uygulanabilmesi için öncelikle para politikasının amaçlarının belirlenmesi gerekmektedir. Bu amaçlar;
şeklinde olup amaçlarının birbirleri ile çelişmemesi için Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nın öncelikli amacı fiyat istikrarını sağlaması gerektiğidir.
Para Politikası, para arzı, faiz oranı, kredi hacmi gibi değişkenlerin kullanılarak başta fiyat istikrarı olmak üzere belirlenen amaçların gerçekleştirilmesine dönük bir politikadır.
Para Politikasını yürütmede ve politika araçlarını belirlemede merkez bankasının bağımsız bir yapıya sahip olması ve para otoritesinin döviz kuru, ücret gibi nominal
değişkenler ile ilgili katı bir taahhüdünün bulunmaması bu stratejinin ön koşulları arasında söylenebilir.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından yapılan '2021 Yılı Para ve Kur Politikası' açıklamasında, '2021 yılında enflasyon hedeflemesi rejiminin tüm unsurlarıyla kararlı bir şekilde uygulanacağı' ifade edilmiştir.
Bilindiği üzere geçmiş dönem para politikası uygulamaları incelenmiş; 2006 yılında açık enflasyon hedeflemesi rejimine geçilirken ortaya konulan çerçeve ve iletişim politikalarının geliştirilerek 2021 yılında etkili bir şekilde uygulanması temel öncelik olarak belirlenmiştir.
TCMB daha önce hükümet ile birlikte belirlenen % 5 enflasyon hedefinin korunduğunu belirtmiş olup enflasyonda kalıcı düşüşe fiyat istikrarına işaret eden güçlü göstergeler oluşana kadar mücadelenin sürdürüleceğini belirtmiştir.
Uygulanacak para politikası iletişimi; şeffaflık, hesap verebilirlik ve öngörülebilirlik ilkeleri doğrultusunda güçlendirilecektir. Para politikasının temel iletişim araçları Para Politikaları Kurulu duyuruları ve Enflasyon Raporu olacaktır.
Enflasyon Raporu'nun yılda dört defa yayımlanmasına ve para politikası uygulamalarının kamuoyu ile iletişiminin etkin bir şekilde yapılabilmesi amacıyla bilgilendirme toplantılarıyla tanıtılmasına devam edileceği belirtilmiştir.
TCMB, ileriye dönük orta vadeli bir bakış açısıyla, enflasyonu etkileyen tüm nedenleri dikkate alan veri odaklı bir yaklaşım benimseyeceğini belirtmiştir. Bu kapsamda, manşet enflasyon, enflasyonun ana eğilimi ve fiyatlama davranışına ilişkin ayrıntılı bir veri seti izlenmektedir.
Uluslararası finansal koşullar, para ve kredi gelişmeleri, arz ve talep göstergeleri, maliyet unsurları, ekonominin çevrimsel durumu ve beklentiler gibi enflasyonun belirleyicilerine ilişkin kapsamlı analizler esas alınacağı söylenmiştir.
2021 yılında dijital iletişim imkânlarından daha yoğun şekilde yararlanılacağı belirtilmiş olup gelişen ve büyüyen iletişim teknolojileri ve pandemi nedeniyle paydaşlara ulaşmada dijital iletişim kanal ve araçları aktif şekilde kullanılacaktır.
İnternet siteleri, sosyal medya hesapları, Merkezin Güncesi blog sayfası ve "Herkes için Ekonomi mikro sitesi" gibi araçlar aktif bir şekilde kullanılacak, bu mecralar sade, açıklanabilir ve şeffaf iletişim çerçevesine katkı sağlama amacıyla yönetilecektir. Bunlara ek olarak yeni bir dijital iletişim aracı olarak bir podcast serisi hazırlanarak yayına alınacaktır.
