Sürdürülebilir Finansman

​​​   

Son yıllarda sürdürülebilirlik alanında Avrupa Birliği'ndeki faaliyetlerin artması ve buna paralel olarak ülkemizdeki güncel gelişmeler, kurumların çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) faktörlerini dikkate alarak finansal kararlar almaya teşvik etmektedir. Bu yaklaşım hem yatırımcıların hem de işletmelerin, uzun vadeli sürdürülebilir büyümeyi desteklemesini ve çevresel etkileri en aza indirmesini amaçlamaktadır.

Sürdürülebilir finansman, Avrupa Yeşil Mutabakatı (AYM) kapsamında Avrupa Birliği'nin (AB) iklim, sürdürülebilirlik ve politika hedeflerine ilişkin uluslararası taahhütlerinin yerine getirilmesinde önemli bir role sahiptir. Sürdürülebilir finansman, finans sektöründe yatırım kararları alınırken çevresel, sosyal ve yönetişimsel (ESG- Environmental, social and governance) hususları dikkate alarak, sürdürülebilir ekonomik faaliyetlere ve projelere uzun vadeli yatırımların yapılmasını ve sürdürülebilir bir kalkınmayı hedeflemektedir.

Sürdürülebilir finansman, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) kriterlerine uygun olarak projeleri ve girişimleri finanse etmek için kullanılan finansal araçları ifade etmektedir. Bu araçlar, sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmek ve çevresel riskleri azaltmak amacıyla geliştirilmiştir. Bu araçlar bireysel ve kurumsal yatırımcıların yanı sıra kamu kurumları ve devletler tarafından da kullanılmaktadır.

Bazı temel sürdürülebilir finansman araçları aşağıdaki gibidir:

• ​Sosyal Etki Tahvili: Sosyal etkili tahvil, sosyal programların faydalarını parasallaştırıp özel yatırımcıya pazarlanabilir hale getirerek yeni fon kaynakları yaratan ve programların yönetsel ve mali risklerini kamu kesiminin üzerinden alan yenilikçi bir finansman yöntemi ve sektörler arası iş birliği türüdür.

• ​Sürdürülebilir Tahviller: Hem çevresel hem de sosyal faydalar sağlayan projeler için kullanılan tahvillerdir. Yeşil ve sosyal tahvillerin kombinasyonunu temsil eder.

• Yeşil Krediler: Yeşil krediler, çevresel sürdürülebilirliği destekleyen projeleri finanse etmek amacıyla bankalar veya diğer finansal kuruluşlar tarafından sağlanan kredilerdir. Bu krediler, genellikle çevre dostu projelere yönelik olarak sunulur ve bu projelerin çevresel etkilerini azaltmayı amaçlar. Yeşil krediler, sürdürülebilir kalkınmayı teşvik eden finansal araçlar arasında önemli bir yere sahiptir.

• ​Sürdürülebilirlik Bağlantılı Krediler: Bir şirketin sürdürülebilirlik performansına bağlı olarak faiz oranlarını değiştiren kredilerdir. Eğer şirket belirli sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşırsa, kredi maliyeti düşebilir. Bununla beraber sürdürülebilirlik performansını iyileştiren şirketler, yatırımcılar, müşteriler ve diğer paydaşlar nezdinde olumlu bir itibar kazanır ve ESG kriterlerine uyum, şirketlerin çevresel ve sosyal risklerini azaltmalarına yardımcı olur ve bu da uzun vadeli iş sürekliliğini destekler.

• ​ESG Endeks Fonları: Yatırımcıların, ESG kriterlerine uygun şirketlere yatırım yapmalarını sağlayan fonlardır. Bu fonlar, yatırımcıların sürdürülebilirlik kriterlerine göre portföylerini yönlendirmelerine yardımcı olur. Bu fonlar, yatırımcılara ESG kriterlerini dikkate alarak portföylerini çeşitlendirme imkanı sunar. ESG Endeks Fonları, belirli bir endeksi veya kriter setini takip ederek ESG performansına göre değerlendirilen şirketleri içerir.

• ​​​Yeşil Yatırım Fonları: Yeşil Yatırım Fonları, çevresel sürdürülebilirliği teşvik eden projelere ve şirketlere yatırım yapan yatırım fonlarıdır. Bu fonlar, yatırımcıların çevre dostu ve sürdürülebilir iş uygulamaları benimseyen şirketlere sermaye yatırmalarına olanak tanır. Yeşil Yatırım Fonları, genellikle yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, temiz su teknolojileri, atık yönetimi ve sürdürülebilir tarım gibi çevre odaklı sektörlere yatırım yapar. 

Sosyal Etki Yatırımları: Sosyal Etki Yatırımları (Social Impact Investments), toplumsal ve çevresel sorunlara olumlu etki yaratmayı amaçlayan projelere ve şirketlere yapılan yatırımlardır. Bu yatırımlar, finansal getiri sağlarken aynı zamanda belirli sosyal ve çevresel hedeflere ulaşmayı hedefler.

16 Temmuz 2021 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Yeşil Mutabakat Eylem Planı'nın (YMEP) Yeşil Finansman" ana başlığı altındaki 3.3.3.Çevre ve iklim değişikliği ile bağlantılı olarak uluslararası/AB ve ulusal tüm destek/finansman imkânlarına ilişkin bilgilerin derlenmesi" eylemi kapsamında Yeşil Dönüşüme Yönelik Hedeflere Erişimde Kullanılabilecek Finansman İmkanları​ belgesi  22 Temmuz 2024 tarihinde yayınlanmıştır. BU belgenin üç aylık dönemler halinde güncelleneceği duyurulmuştur.

Bunun yanı sıra 26 Temmuz 2024 tarih ve 32613 sayılı Resmi Gazete'de “Yeşil Dönüşüm Destek Programı Usul ve Esasları Tebliği" yayınlanmıştır. Bu tebliğ kapmasında Türkiye'de döngüsel ekonomi yaklaşımıyla uyumlu, doğal kaynakları koruyan, iklim ve sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sağlayan, kaynak verimli ve düşük karbonlu üretimi amaçlayan yatırımların desteklenmesine yönelik olarak yürütülecek Yeşil Dönüşüm Destek Programı'nın uygulama usul ve esasları belirlenmekte ve desteklenecek projelerin kapsamı, destek kapsamı ve unsurları detaylarını belirlemektedir.​