Özel Tüketim Vergisinde Mükellefiyet

Bu yazımızda özel tüketim vergisi mükellefiyetine ilişkin düzenlemelerden bahsedilmektedir.

Mevzuat

Vergiyi doğuran Olay

Özel tüketim vergisinde, vergiyi doğuran olay aşağıdaki gibidir:

(I) sayılı listedeki malların ithalatçıları veya rafinerileri dahil imal edenler tarafından teslimi,

(II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabı,

(II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanlar ile (III) ve (IV) sayılı listelerdeki malların ithalatı veya imal ya da inşa edenler tarafından teslimi,

(I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanların özel tüketim vergisi uygulanmadan önce müzayede yoluyla satışı,

bir defaya mahsus olmak üzere özel tüketim vergisine tabidir.

ÖTV Listeleri

ÖTV kapsamına giren mallar tespiti ise, aynı Kanun’a ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı listelerde Türk Gümrük Tarife Cetvelinde yer alan Gümrük Tarife İstastistik Pozisyon (GTİP) numaraları ile düzenlenmektedir.

(I) Sayılı Liste – Petrol ürünleri ve türevleri

(II) Sayılı Liste – Taşıt araçları

(III) Sayılı Liste – Kolalı gazozlar, alkollü içecekler ve tütün mamulleri

(IV) Sayılı Liste – Genel olarak lüks mal kategorisinde kabul edilen mallar

Mükellef

(I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanları imal, inşa veya ithal edenler ile bu malların müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler,

(II) sayılı listedeki mallardan, kayıt ve tescile tabi olanlar için; motorlu araç ticareti yapanlar, kullanmak üzere ithal edenler veya müzayede yoluyla satışını gerçekleştiren,

Özel Tüketim Vergisinin mükellefidir.

Teslim

ÖTV Kanunu’nun 2. maddesinde ise teslimin tanımı yer almaktadır. Vergiye tabi olan malların imali dışında her ne suretle olursa olsun kullanılması, sarfı, işletmeden çekilmesi veya işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye gibi namlarla verilmesi bu tanıma dahil edilmiştir.

Beyan

ÖTV, mükelleflerin yazılı beyanları üzerine tarh olunur.

(II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi olan malların mükellefleri hariç olmak üzere, ÖTV mükellefleri, bir vergilendirme döneminde vergiye tabi işlemleri bulunmasa dahi bu dönemlerle ilgili olarak beyanname vermek zorundadırlar. Ancak müzayede suretiyle satış yapanlar ile kendisine Kanun’un 4. maddesi uyarınca vergi sorumluluğu yüklenen kimselerin, vergiye tabi işlemlerin bulunmadığı vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak beyanname verme zorunlulukları yoktur.

Vergilendirme dönemi; (I) sayılı listedeki mallar için her ayın ilk 15 günlük birinci ve kalan günlerinden oluşan ikinci dönem, (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanların tesliminde, faaliyette bulunulan takvim yılının birer aylık dönemleridir.

(II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi mallara ait özel tüketim vergisi beyannamesi, ilk iktisap ile ilgili işlemlerin tamamlanmasından önce bu işlemlerin yapıldığı yer vergi dairesine verilir ve vergi aynı günde ödenir.

ÖTV Mükellefiyeti

Şirketler ÖTV mükellefiyetine tabi faaliyetlerle uğraşmamalarına rağmen, kullandıkları makine - teçhizatlar için bakım ve onarım işleri başta olmak üzere çeşitli amaçlarla yurtdışından, ÖTV Kanunu’na ekli (I) sayılı listede yer alan petrol türevlerini ithal etmektedir.

Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (I) sayılı listedeki mallar için ÖTV mükellefiyeti, bu mallara ilişkin üretim faaliyetlerine başlanmasından önce ÖTV yönünden bağlı olunacak vergi dairesine tesis ettirilir. Ancak ÖTV mükellefiyeti bulunmayanların söz konusu malları ithal etmeleri halinde, bu Kanuna ekli (I) sayılı listedeki malların ithalinde mükellef tarafından, gümrük idaresine teminat verilmesi gerektiğinden, bu mallara ilişkin ÖTV mükellefiyeti en geç ithal tarihinde ÖTV yönünden bağlı olunacak vergi dairesine tesis ettirilir.

Şirketlerin, ÖTV mükellefiyeti tesis ettirip ithalat yaptıktan sonra aşağıdaki işlemleri göz ardı etmemeleri gerekmektedir.

• Gümrük idaresinde ödenen teminat, özel tüketim vergisi yerine geçmemektedir. (Gümrük İdaresi, malların tesliminde doğacak ÖTV’nin tahsilini güvence altına almak adına teminat almaktadır.) İthal edilen malların tesliminde, söz konusu mallara ilişkin özel tüketim vergisi tutarının ilgili dönemde beyan ederek ödenmesi gerekmektedir.
• ÖTV mükellefiyeti tesis ettirildiği tarihten itibaren vergiye tabi işlem bulunmasa dahi bu dönemlerle ilgili olarak boş beyanname verilmesi gereği unutulmamalıdır.

ÖTV (I) Sayılı Liste Bakımından Görevlendirilmiş / Yetkilendirilmiş Vergi Dairesi Listesi

Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listeye ilişkin vergi uygulamalarının teknik bilgi ve uzmanlık gerektirmesi nedeniyle, bu uygulamaların ilgili mevzuatta belirlenen usul ve esaslar dâhilinde sağlıklı ve düzenli işleyişini sağlamak amacıyla ülkemiz genelinde ÖTV (I) sayılı liste mükellefleri için, her ilde bu liste bakımından görevlendirilmiş/yetkilendirilmiş bir vergi dairesi (İstanbul ilinde Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı ile birlikte 3 ve Kocaeli ilinde 2) belirlenmiştir.

02.05.2016 tarih ve 45554 sayılı Maliye Bakanlığı’nın yazısında bulunan ÖTV (I) sayılı liste bakımından görevlendirilmiş/yetkilendirilmiş vergi dairelerine ilişkin liste yer almaktadır.

ÖTV Kanununa ekli (I) sayılı liste kapsamında ithalat gerçekleştiren firmaların, ÖTV mükellefiyetlerinin olup olmadığı sistem tarafından otomatik olarak sorgulanmakta olup ÖTV mükellefiyeti olmayan ithalatçıların ithalat yapmalarına izin verilmemektedir.

Sonuç itibariyle ÖTV (I) sayılı liste kapsamında mal ithalatı yapıldığında yetkilendirilmiş vergi daireleri tarafından ÖTV mükellefiyeti tesis ettirilmesi, malın teslimine kadar ÖTV kapsamında işlem bulunmasa dahi boş beyanname vermesi ve malın teslim anında ise ilgili vergi tutarının beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir.