Anasayfa
Intern
Uluslararası
İrtibat
Bu yazımızda gümrük işlemleri sırasında gümrük kıymetine eklenmesi gereken sigorta bedellerine ilişkin ithalat işlemleri sırasında düzenlenecek sigorta poliçelerinin Nakliyat Abonman Sözleşmesi aracılığıyla gerçekleştirilme koşullarından bahsedeceğiz.
4458 Sayılı Gümrük Kanunu'nun 27/(e) maddesi uyarınca gümrük kıymeti belirlenirken, "ithal eşyası için Türkiye'deki giriş liman veya yerine kadar yapılan nakliye ve sigorta giderleri ile eşyanın giriş liman veya yerine kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan yükleme ve elleçleme giderleri" nin ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına ilave edilmesi gerektiği ifade edilmektedir. Bununla birlikte Gümrük Yönetmeliği'nin "Beyannameye Eklenecek Belgeler" başlıklı 114/1-(b) maddesi uyarınca, vergilendirmeyi doğrudan etkileyen veya yükümlüye vergi avantajı sağlayan belgelerin gümrük beyannamesine eklenmesinin zorunlu olduğu belirtilmiştir.
Ayrıca Gümrük Yönetmeliği'nin 51. maddesine istinaden, taşımaların Nakliyat Abonman Sözleşmesi kapsamında yapılması durumunda eşya Türkiye'ye geldikten sonra düzenlenmiş sigorta poliçelerinin gümrük idaresince yapılacak inceleme sonucunda gerekli koşulları taşıdığının anlaşılması halinde kabul edileceğine değinilmiştir. Bunun için de beyannameye eklenen sigorta poliçesinin, nakliyat abonman sözleşmesine istinaden düzenlendiğinin belirtilmiş olması, bu poliçenin nakliyat abonman sözleşmesi esaslarına uygun bulunması ve sigorta poliçesi ile birlikte nakliyat abonman sözleşmesinin Bakanlıkça belirlenen veri alanlarının sistemde kayıtlı bulunması ve gümrük idareleri tarafından sorgulanabilmesi koşullarıyla bir örneğinin beyannameye eklenebileceği belirtilmiştir.
Gümrükler Genel Müdürlüğü'nün 05.11.2015 tarihli 11472454 sayılı Sigorta Sertifikası Nakliyat abonman sigorta poliçesinin yasalda geçerli hukuki belge örneğinin yer aldığı yazısında konuya ilişkin detaylı açıklamalar yer almaktadır. Konu ile ilgili Hazine Müsteşarlığı'ndan alınan 14.10.2015 tarihli ve 11012729 sayılı yazıda da "sigorta sertifikası, sigortacı tarafından düzenlenen, sigortalı tarafından, sigorta sözleşmesinin varlığına kanıt olarak kullanılabilen ve hukuki işlemlerde yasal geçerliliği olan bir belgedir.
Bu bağlamda yazımız ekindeki sigorta sertifikası örneği göz önünde bulundurularak sertifikanın; sigortacı ve sigortalı/sigorta ettirene ilişkin bilgileri, bağlı bulunduğu poliçeye ilişkin yıllık tahsil edilen primin ilgili sertifikaya denk gelen kısmını, sigorta teminatının kapsamını ve sevkiyat bilgilerini, sigorta dönemini, sertifika düzenlenme tarihini içermesi ve sigorta şirketinin veya acentesinin kaşe ve imzalarını taşıması şartıyla, geçerli bir belge olarak kabul edilmesi uygun değerlendirilmektedir." denilmektedir (Ek 1).
Yukarıda yer alan bilgiler haricinde Gümrükler Genel Müdürlüğü'nün 02.08.2016 tarihli 17697783 sayılı Nakliyat Abonman Sözleşmelerinin, yükümlü kayıt ve takip sistemi (YKTS) üzerinden yapılacağına ilişkin bir yazısı da mevcuttur. Ayrıca Gümrük Yönetmeliği'nin 5/(10) fıkrası uyarınca nakliyat abonman sözleşmesi ve poliçelerin kayıt, onay, ret, güncelleme ve iptal işlemlerinin "Yükümlü Kayıt ve Takip Sistemi" ile gerçekleştirilmesine ilişkin güncelleme yapılmıştır. Söz konusu düzenlemelerin ayrıntılarına ise "YKTS-Memur İşlemleri Kılavuzu" aracılığıyla ulaşılabilir.
Düzenlenecek olan Nakliyat Abonman Sözleşmesi ve poliçelerin Türkiye'deki uygulamada problem çıkarmaması için temel gereklilik, toplam ödenen sigorta bedeline nasıl ulaşıldığının ve ilgili poliçelere sigorta bedelinin nasıl dağıtılacağının yani ilgili meblağın yükleme bazında nasıl dağıtılacağı ile ilgili kilogram bazında, kıymet bazında, geldiği ülke bazında vb. gibi detaylarının açıklanması uygun olacaktır. Konuya ilişkin olarak ana sözleşme ile işlem başına düzenlenecek poliçelerin üzerinde ilgili nakliyat abonman sözleşmesine ilişkin bilgilerin referans olarak yer alması ve yukarıda yer alan azami bilgilerin bulunması uygulamada takip ve kanıtlanabilirlik açısından önem arz etmektedir.
Bunun haricinde söz konusu prim tutarlarının sene içerisinde düzenli olarak takip edilmesi gerekmekte ve düzenlenmiş olan poliçelerin yılsonundaki toplam tutarlarının Nakliyat Abonman Sözleşmesinde yazan toplam tutar ile paralel olması gerekmektedir. Kurulmuş olan sistemin iyi takip edilmemesi uygulamaya ilişkin risk yaratabilecektir. Eğer sigorta poliçeleri gerekli olan şartları sağlayamaz ve gümrük idaresi tarafından kabul görmez ise, gümrük idaresi tarafından her bir beyanname için toplam ithalat bedelinin % 3'ü oranında sigorta bedeli hesaplaması yapılacak, gümrük idaresi tarafından kabul görmeyen poliçelere istinaden hesaplanacak fark ve cezalar da uygulamayı usulüne uygun gerçekleştirmeyen firmalardan tahsil edilecektir.
Konuya ilişkin olarak gümrük idaresinin Nakliyat Abonman Sözleşmesine istinaden her işlem başına düzenlenmiş olan poliçelerin geçersiz olduğunu iddia etmesi durumunda; şirketlerin bu poliçelerin geçerli bir sigorta poliçesi olduğunu sigorta firmalarından ve/veya ilgili kamu idaresinden alınan belge ve bulgular ile ispat etmesi gerekeceğinin unutulmaması gerekmektedir.
Ek 1: Sigorta Sertifikası Örneği
