Asgari Ücret Prim Desteği

Asgari ücrette yapılan artışla birlikte artan işveren maliyetlerinin azaltılması için 27.01.2015 tarih ve 29606 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6661 Sayılı Torba Kanun’un 17. maddesiyle, 5510 Sayılı Kanun’a eklenen geçici 68. madde ile işverenlere SGK devlet desteği getirilmiştir.

Söz konusu destek 2016 yılının Mart ayından itibaren uygulanmaya başlanmış olup bu yazımızda destek ile ilgili önemli hususların ve bu desteğe ilişkin muhasebe kayıtlarının üzerinde duracağız.

a. Asgari Ücret Prim Desteğinden Yararlanma

Asgari ücret prim desteğinden yararlanmak için herhangi bir başvuru şartı aranmamaktadır. Ancak bu her işverenin her bir çalışanı için bu destekten yararlanacağı anlamına da gelmemektedir.

5510 Sayılı Kanun’un 4. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenler ve bazı kamu işyeri (üniversiteler, SGK, İŞKUR ve özel bütçeli idareler vb.) işverenleri bu destekten sadece uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalıştırdıkları sigortalıları için yararlanacaklardır.

Uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştırmalarına rağmen aşağıda belirtilen işverenlerin bu destekten yararlanması ise söz konusu olmayacaktır:

• Mevcut bir işletmenin kapatılarak değişik bir ad, unvan ya da bir iş birimi olarak açılması veya yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi destekten yararlanmak amacıyla muvazaalı işlem tesis ettirenler
• Sigortalıların prime esas kazançlarını 2016 yılı için eksik bildirdiği tespit edilenler
• Çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili 2016 yılına ilişkin olarak;
• Aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde vermeyenler,
• Sigorta primlerini yasal süresinde ödemeyenler,
• Denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmeyenler veya bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmayanlar,
• SGK’ya prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunanlar veya söz konusu borcunu 6183 Sayılı Kanun’un 48. maddesine göre taksitlendirmiş olanlar.
  

b. Prim Gün Sayısının Hesaplanması

Destekten yararlanılacak prim ödeme gün sayısının hesaplanmasında işyerinin tescil tarihi önem arz etmektedir.

Tescil tarihi 01.01.2016 tarihinden önce olan işyerlerinde 2015 yılının aynı ayına ilişkin SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde uzun vadeli sigorta kollarına tabi olup prime esas günlük kazancı 85,00 TL (Aylık 2.550,00 TL) ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2016 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde uzun vadeli sigorta kollarından bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısı asgari ücret desteğinden yararlanılacak prim ödeme gün sayısı olarak dikkate alınacaktır.

Tescil tarihi 01.01.2016 tarihinden sonra olan veya 2015 yılı öncesi tescil edilmiş ancak hiç sigortalı çalıştırmamış ve bu nedenle SGK’ya hiç bildirimde bulunmamış işyerlerinde uzun vadeli sigorta kollarına tabi olup prime esas kazanç alt sınırı ve üst sınırları arasında bildirilen tüm sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısı asgari ücret desteğinden yararlanılacak prim ödeme gün sayısı olarak dikkate alınacaktır.

c. Asgari Ücret Prim Desteğinin Hesaplanması

2016 yılı aylık prim bildirgelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısı 2015 yılının aynı ayına ilişkin aylık prim bildirgesinde, prime esas günlük kazancı 85,00 TL’nin altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısı ile karşılaştırılması sonucunda prim ödeme gün sayısı 3,33 TL ile çarpılarak işverenin yaralanabileceği asgari ücret destek tutarı hesaplanmaktadır.

Örneğin; 2015 yılı Ocak ayında 85,00 TL ve altında 5 çalışanı için toplam 1.800 prim gün sayısı bildirildiği varsayılan bir işverenin, 2016 yılı Ocak ayında yararlanabileceği en yüksek destek tutarı 1.800 x 3,33 = 5.994,00 TL olarak hesaplanacaktır.
Burada, işverenin Ocak 2016 döneminde bildirmiş olduğu prim gün sayısının 2015 yılının aynı döneminde bildirmiş olduğu gün sayısından fazla olmasının bir önemi bulunmamaktadır. Ancak Ocak 2016 döneminde bildirilen prim gün sayısının 2015 yılının aynı ayında bildirilen prim ödeme gün sayısından az olması durumunda hesaplamada 2016 Ocak döneminde bildirilen prim ödeme gün sayısı baz alınacaktır. 

Örneğimizi yukarıdaki açıklama doğrultusunda düzenleyecek olursak ve işverenin 2015 yılı Ocak ayında 85,00 TL ve altında 5 çalışanı için toplam 1.800 prim gün sayısı bildirildiği; 2016 Ocak ayında ise 1.600 prim ödeme gün sayısı bildirdiğini varsayarsak işverenin yararlanabileceği en yüksek destek tutarı 1.600 x 3,33 = 5.328,00 TL olacaktır.

Bir önceki yılın aynı ayına ilişkin olarak aylık prim ve hizmet belgesi verilmemiş olması durumunda, bildirim yapılmış takip eden ilk aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesindeki bildirimler dikkate alınarak hesaplama yapılacaktır. Örneğin ilk kez 2015 yılının Ağustos ayında sigortalı çalıştırmaya başlayan bir işveren 2016 yılının Ocak ayına ilişkin hesaplama yaparken 2015 Ağustos ayında yapmış olduğu bildirimi baz alarak hesaplama yapacaktır.

d. Asgari Ücret Prim Desteğinin Mahsup Edilmesi

Asgari ücret desteğinden, indirim tutarı olarak, takip eden ay/aylardan doğan sigorta prim borçlarına mahsup edilmesi yolu ile yararlanılacaktır.

Örneğin 2016 Ocak döneminde çalıştırılan sigortalılardan dolayı yararlanılacak olan desteğin tutarı Mart 2016 döneminde bankaya yapılacak ödeme sırasında, bankada asgari ücret destek primi tutarının düşülmüş miktarının görünmesi sebebiyle, bankaca belirtilen tutar ödenmek suretiyle mahsup işlemi gerçekleşecektir.

e. Asgari Ücret Prim Desteğinin Muhasebe Kaydı

Asgari ücret prim desteğinin yeni bir uygulama olması nedeniyle muhasebe kaydı konusunda farklı alternatifler ortaya çıkmıştır.

Bu alternatiflerin ilkinde her ay sonunda işverenin sisteminden öğreneceği destek tutarlarını gelir tahakkukları hesabına kaydetmesi ve ödemenin yapılıp mahsup işleminin gerçekleşeceği zaman ise destek tutarının gelir hesabına aktarılması söz konusudur.

Örnek: Sistemden öğrenilen destek tutarı 2016/Mart ayı için 1.000,00 TL, aylık prim ve hizmet belgesindeki ödenecek net tutar (damga vergisi hariç) 7.000,00 TL’dir. Buna göre kayıt aşağıdaki gibi olacaktır:

-----------------------------30.04.2016 -------------------------------

181 Gelir Tahakkukları 1.000,00

181 01 2016 / Mart Destek Tutarı

---------------------------------------------------------------------------

Mayıs ayı içerisinde bankaya yapılacak ödeme ile de kayıt aşağıdaki gibi olacaktır:

-----------------------------25.05.2016-------------------------------

361 Ödenecek SGK Kesintileri 7.000,00

102 Bankalar 6.000,00

---------------------------------------------------------------------------

Diğer bir kayıt alternatifinde ise tahakkuk hesabı ile ilgili herhangi bir işlem yapılmayıp ödemenin yapılması ile birlikte destek tutarının ilgili döneme doğrudan gelir kaydedilmesi durumu öne çıkmaktadır. Buna göre kayıt;

-----------------------------25.05.2016-------------------------------

361 Ödenecek SGK Kesintileri 7.000,00

---------------------------------------------------------------------------

şeklinde olacaktır.

Alternatif üçüncü kayıt ise asgari ücret prim desteği tutarının gelir olarak kaydedilmeyip gider hesabına ters kayıt atılarak giderden mahsup edilmesi şeklindedir.

Örneğimize göre Mayıs ayı içerisinde bankaya yapılacak ödeme ile birlikte kayıtlar aşağıdaki gibi olacaktır:

-----------------------------30.04.2016 -------------------------------

770 Genel Yön. Giderleri 58.500,00

770.01 SGK İşveren Payı

136 Diğer Çeşitli Alacaklar 1.500,00

136.01 AGİ

---------------------------------------------------------------------------

-----------------------------25.05.2016-------------------------------

361 Ödenecek SGK Kesintileri 7.000,00

---------------------------------------------------------------------------

Asgari ücret destek primi tutarının gider olarak kaydedilmesi ile ilgili yapılan itirazların temel nedeni gider hesabının muhasebe işleyişine aykırı olarak çalıştırılmasıdır. Bu görüşü savunanlara göre Tekdüzen Hesap Planı’na uyumlu olarak, tutar gelir hesaplarına kaydedilmelidir. Ancak bu noktada da görüşler ikiye ayrılmaktadır. Bir grup, kayıt yapılabilecek en uygun hesabın 602 Diğer Gelirler hesabı olduğu görüşünü savunurken diğer grup da 602 Diğer Gelirler hesabına yapılan kayıtların brüt satışları arttıracağı, bunun da ileriki dönemlerde e-Fatura / e-Defter geçiş hadleri ile ilgili sorunlara neden olacağını belirterek bu gelirin satışlarla ilişkilendirilmeyip 649 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar hesabında gösterilmesinin uygun olacağını ifade etmektedirler.

f. Asgari Ücret Prim Desteği ile İlgili Özellikli Durumlar

Asgari ücret prim desteği ile ilgili özellikli durumlar kısaca aşağıda özetlenmiştir:

• Devir, intikal ve adres değişikliklerinde işverenler açısından bir hak kaybı olmayacaktır.
• Sigortalı ve işveren hisselerine ait sigorta primlerinin devlet tarafından karşılandığı durumlarda işverenin ödeyeceği sigorta priminin devlet tarafından karşılanacak asgari ücret desteği tutarından az olması halinde sadece sigorta prim borcu kadar asgari ücret desteği verilecektir.
• 2016 yılına ilişkin eksik veya hiç bildirilmediği denetim veya kontrol memurlarınca yapılan inceleme veya mahkeme kararı yada kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan tespit olunması durumunda işyeri 2016 yılında destekten yararlandırılmayacak ve öncesinde yararlandırılan destek turarları gecikme cezası ve gecikme zammı ile geri alınacaktır.
• Yasal süresi dışında verilen düzeltmeler ek nitelikte olup SGK gün sayısını arttırıcı mahiyetteki bildirgeler destek hesabına dahil edilmeyecek, iptal nitelikteki bildirgeler destek hesabından çıkarılacak ve mahsup gerçekleştikten sonra verilen iptal nitelikteki düzeltme var ise düzeltmeye isabet eden destek tutarı hazineye iade edilecektir.
• Destekten yararlanılacak prim ödeme gün sayısının hesaplanmasında, her bir alt işveren tarafından çalıştırılan ve kapsama giren sigortalıların prim ödeme gün sayıları asıl işverenin ve/veya varsa diğer alt işverenlerin prim ödeme gün sayısının hesabında dikkate alınmayacak olup her bir alt işveren için hesaplama farklı bir işverenmiş gibi ayrı ayrı yapılacaktır.
• Alt işverenlerin SGK’ya borçlarının bulunduğunun veya çalıştırdığı sigortalıların prime esas kazanç tutarlarını eksik bildirdiğinin, sigortalılarını kayıt dışı çalıştırdığının ya da bildirilen sigortalının fiilen çalışmadığının tespit edilmesi halinde ise 5510 Sayılı Kanun’un işverene yüklediği yükümlülüklerden dolayı alt işveren ile birlikte sorumlu olması nedeniyle asıl işveren de destekten yararlandırılmayacaktır.
  

Sonuç

Asgari ücretin artması ve bu artışın işverene ciddi bir yük getirmesi nedeniyle Ocak - Aralık 2016 döneminde geçerli olacak şekilde hayata geçirilen bu uygulama işverenin yükünü kısmen de olsa hafifltecektir. Böylelikle, artan maliyetler nedeniyle işverenin kayıtdışı işlemler yapmasının ya da işçi sayısını azaltmak suretiyle bu yükü hafifletmeye çalışmasının ve işsizliğin artmasına neden olmasının da önüne geçilecektir. Bununla birlikte daha önce de belirttiğimiz gibi uygulama sadece 2016 yılı için yürürlükte olup sürenin uzatılıp uzatılmayacağı konusu net değildir. Ancak uygulamanın olumlu etkilerinin devam edebilmesi açısından sürenin uzatılması faydalı olacaktır.