7440 Sayılı Kanun Kapsamında Vergi Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve İnceleme Aşamasındaki İşlemler

Sirküler No: 2023 / 46

Tarih: 20.03.2023

12.03.2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 7440 Sayılı "Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun'un" kesinleşmiş, kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan vergi alacakları, inceleme ve tarhiyat safhasındaki işlemlerle ilgili hükümleri hakkındaki açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.

Yapılandırmaya Konu Alacaklar

• Vergi Usul Kanunu kapsamına giren vergiler (gelir ve kurumlar vergileri, KDV, ÖTV, damga vergisi ve emlak vergisi gibi) ile vergi cezaları ve bunlara bağlı gecikme faizleri, gecikme zamları gibi fer'i alacaklar,
• Gümrük Kanunu kapsamında olup, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 6183 Sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zamları,
• Sosyal güvenlik primi, emeklilik keseneği, işsizlik sigortası primi, SGDP, isteğe bağlı sigorta primleri ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zamları,
• Ecrimisil borçları
• Taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payları,
• Belediyelerin idari para cezaları ile su, atık su, katı atık ücreti alacakları, büyükşehir belediyelerinin katı atık ücreti alacakları ile büyükşehir belediyelerine bağlı su ve kanalizasyon idarelerinin su ve atık su bedeli alacakları ile bu alacaklara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'i alacaklar

gibi birçok alacak yeniden yapılandırma kapsamına girmektedir.

7440 sayılı Kanun'un yapılandırmaya ilişkin hükümleri Vergi Usul Kanunu kapsamına giren;

• 31.12.2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,
• 2022 yılına ilişkin olarak 31.12.2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,
• 31.12.2022 tarihinden (bu tarih dâhil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları

için uygulanabilecektir. Ancak gelir ve kurumlar vergisine mahsuben 2022 yılında ödenmesi gereken geçici vergiler yapılandırma kapsamına girmemektedir.

1.         Kesinleşmiş Vergi Alacakların Yeniden Yapılandırılması

Vergi alacağı varlığının hukuk düzeninde ihtilaflı olmaması veya ihtilaflı hale gelme olasılığının kalmaması durumunda söz konusu vergi alacağı kesinleşmiş olmaktadır.

Beyana dayalı vergilerde kesinleşme verginin beyan edildiği tarihte gerçekleşmektedir.

İkmalen, re'sen veya idarece tarh edilen vergiler ile kesilen cezalar ise vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğinden itibaren,

• 30 günlük dava açma süresi içerisinde dava açılmaması veya dava açılmış ise yargılama aşamalarının son bulması,
• Uzlaşma veya indirim hükümleri kapsamında uzlaşılması veya indirimden yararlanılması,

kanun kapsamında vergi alacakları kesinleşmiş sayılmaktadır.

Kanun'un yayım tarihi olan 12.03.2023 itibarıyla (bu tarih dahil) vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan vergilerin ödenmemiş kısmının tamamı ile 12.03.2023 itibariyle Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Kanun'da belirtilen süre ve şekillerde ödenmesi şartıyla;

• Ödenmemiş borca bağlı gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer'i amme alacakları,
• Asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının,

tamamının tahsilinden vazgeçilmektedir.

Ödenmemiş alacağın sadece fer'i alacaktan ibaret olması halinde fer'i alacak yerine Yİ/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın bu Kanun'da belirtilen süre ve şekillerde ödenmesi durumunda da fer'i alacakların tahsilinden vazgeçilmektedir.

Kanun'un yayım tarihi olan 12.03.2023 itibarıyla (bu tarih dahil) vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezaları ile iştirak nedeniyle kesilmiş olan vergi cezalarının %50'si ile 12.03.2023 tarihi itibariyle Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Kanun'da belirtilen süre ve şekillerde ödenmesi şartıyla;

• Vergi cezalarının %50'sinin,
• Bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının,

tahsilinden vazgeçilmektedir.

Ödenmemiş alacağın sadece gecikme zammından ibaret olması halinde gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın bu Kanun'da belirtilen süre ve şekillerde ödenmesi durumunda da gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçilmektedir.

Kesinleşmiş vergi alacaklarının yapılandırılmasından yararlanmak isteyen mükelleflerin dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gerektiğini hatırlatmak isteriz.

2.         Kesinleşmemiş veya Dava Safhasında Bulunan Vergi Alacakların Yeniden Yapılandırılması

Kanunun yayım tarihi olan 12.03.2023 itibariyle,

• Vergi dairesince vergi/ceza ihbarnamesi düzenlenmiş olan ve 30 günlük dava/uzlaşma/indirim başvuru süresi bitmemiş işlemler,
• Tebliğ edilen ihbarnameye karşı uzlaşma talebinde bulunulmuş olup, uzlaşma günü verilmemiş veya verilen uzlaşma günü gelmemiş ya da girilen uzlaşma toplantısında uzlaşma sağlanamamış, ancak dava açma süresi geçmemiş işlemler,
• Açılan davalarda henüz karar verilmemiş veya mükellef hakkında olumlu veya olumsuz karar verilmiş ya da istinaf/itiraz veya Danıştay'da temyiz aşamasında bulunan işlemler,
• Gümrük vergilerine ilişkin gümrük yükümlülüğü doğmuş ve idari itiraz süresi geçmemiş veya idari itiraz mercilerine intikal etmiş veya dava aşamasında bulunan işlemler
  

kanun kapsamında vergi alacakları kesinleşmemiş veya dava safhasında kabul edilecektir.

a-         İlk Derece Yargı Merciinde Dava Açılmış veya Dava Açma Süresi Geçmemiş Tarhiyatlar

Kanun yayım tarihi olan 12.03.2023 itibariyle ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatlarında vergi asılların %50'si ile 12.03.2023 tarihi itibariyle Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Kanun'da belirtilen süre ve şekillerde ödenmesi şartıyla;

• Vergi asıllarının %50'sinin,
• Gecikme faizi, gecikme zammı ve asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının,

tahsilinden vazgeçilmektedir.

Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezaları (usulsüzlük ve özel usulsüzlük gibi) ile iştirak nedeniyle kesilen vergi cezalarıyla ilgili olarak, ilk derece yargı merciinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olması halinde, cezanın %25'inin Kanun'da belirtilen süre ve şekillerde ödenmesi şartıyla kalan cezaların tahsilinden vazgeçilmektedir.

Kanun'un yayım tarihi olan 12.03.2023 itibarıyla (bu tarih dahil) uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş veya uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış ancak dava açma süresi geçmiş olanlar bu kapsamda yapılandırmadan yararlanabilirler.

Buna göre,

Kanun'da belirtilen süre ve şekillerde ödenmesi şartıyla;

• Vergi asıllarının %50'sinin,
• Vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamların tamamının,
• İştirak nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezaları için vergi cezasını %75'inin

tahsilinden vazgeçilecektir.

Ayrıca, vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük, özel usulsüzlük) %25'inden Kanun'da belirtilen süre ve şekillerde ödenmesi şartıyla, tahsilinden vazgeçilmektedir.

b-         İtiraz/İstinaf veya Temyiz ve Karar Düzeltme Aşamasındaki

Kanunun yayım tarihi olan 12.03.2023 itibariyle istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş, İstinaf/İtiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş, Karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya Karar düzeltme yoluna başvurulmuş hallerinde olan ikmalen, resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatlarında, bu maddeye göre ödenecek alacak asıllarının tespitinde, tarhiyatın bulunduğu en son safhadaki tutar esas alınmaktadır.

Ödenecek alacakların tespitinde esas alınacak olan en son karar ise tarhiyata veya tahakkuka ilişkin verilen ve Kanunun yayım tarihinden önce taraflardan birine tebliğ edilen karardır.

• İlk tarhiyata/ tahakkuka esas verginin/gümrük vergisinin %10'u ödenecek. Kalan kısmın tahsilinden vazgeçilecektir.
• Vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
• Vergi aslına bağlı olmayan cezaların (usulsüzlük, özel usulsüzlük) %10'u ödenecek. Kalan kısmın tahsilinden vazgeçilecektir.
• Faiz, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir. Bunun yerine, vergi aslının ödenecek %10'luk kısmı üzerinden, aylık Yİ-ÜFE oranları ile hesaplanacak tutar tahsil edilecektir. 

Danıştay veya Bölge İdare Mahkemesi Bozma Kararı Vermişse;

• Vergi/Gümrük vergilerinin asılları %50'si ödenecek olup, kalan kısmın tahsilinden vazgeçilecektir.
• Vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamlarının tamamından vazgeçilecektir.
• Vergi aslına bağlı vergi cezası/idari para cezası ve gecikme zamlarının tamamından vazgeçilecektir.
• Asla bağlı olmayan cezaların %25'i ödenecek olup, kalan kısmından vazgeçilecektir.
• Faiz, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamının tahsilinden vazgeçilerek, bunların yerine Yİ-ÜFE oranları ile hesaplanacak tutar tahsil edilecektir.

Kısmen onama kısmen bozma kararı verilmişse; onanan kısım için "tasdik kararı", bozulan kısım için "bozma kararı" hükümleri geçerli olacaktır.

3-         İnceleme ve Tarhiyat Safhasında Bulunan İşlemler

Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış ve Kanunun yayım tarihi itibariyle tamamlanamamış vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerinin tamamlanması sonucunda tarh edilecek vergiler ile bunlara bağlı cezalar ve gecikme faizleri ile vergi aslına bağlı olmayan cezalar bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Buna göre,

4-         Pişmanlıkla veya Kendiliğinden Yapılan Beyanlar

Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak 12.03.2023 tarihini izleyen ikinci ayın sonuna kadar; 

Buna göre,

Vergi/Gümrük vergi asıllarının tamamı ile 12.03.2023 tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Kanun'da belirtilen süre ve şekillerde ödenmesi şartıyla;

tahsilinden vazgeçilmektedir.

5-         Yİ-ÜFE Aylık Değişim Oranları

Kanun Kapsamında ödenecek tutarın tespitinde kullanılacak olan Yİ-ÜFE aylık değişim oranları, Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği;

31.12.2004 tarihine kadar toptan eşya fiyatları endeksi (TEFE) aylık değişim oranlarını,

01.01.2005 tarihinden itibaren üretici fiyatları endeksi (ÜFE) aylık değişim oranlarını,

01.01.2014 tarihinden itibaren yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) aylık değişim oranlarını,

01.11.2016 tarihinden itibaren aylık %0,75 oranını (Mart 2023 ayı dâhil)

ifade etmektedir.

6-         Başvuru Süresi

Kanun kapsamında vergi alacaklarının yeniden yapılandırılması için başvuru süresi 31.05.2023 tarihi olarak belirlenmiştir.

Mücbir sebep hali ilan edilen yerlerdeki dairelere (alacaklı idarelere) yapılacak başvurunun süresi mücbir sebep halinin sona erdiği tarihi takip eden 3. ayın sonuna (31.10.2023) kadar (bu tarih dâhil) uzamaktadır.

7-         Ödeme Planı

Kanun'un 9. maddesinde Maliye Bakanlığı'na bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların defaten veya ilk taksiti 30.06.2023 tarihine kadar ödenmek şartıyla takip eden aylık dönemler halinde azami 48 eşit taksitte belirtilmiştir.

Buna göre Kanun kapsamında yapılandırılan tutarların peşin ödenmek istenmesi durumunda bu ödemelerin en geç 30.06.2023 tarihine kadar (bu tarih dahil) yapılması gerekmektedir.

Ödemelerin ilk taksit ödeme süresi içerisinde peşin olarak ödenmesi hâlinde ve katsayı uygulanmaz. Buna göre;

Hesaplanan tutarların taksitle ödenmek istenmesi halinde, borçluların başvuru sırasında 12, 18, 24, 36 ve 48 eşit taksitte eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır. Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamaz.

Taksitle yapılacak ödemelerde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;

12 eşit taksit için (1,09),

18 eşit taksit için (1,135),

24 eşit taksit için (1,18),

36 eşit taksit için (1,27),

katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle aylık dönemler halinde ödenecek taksit tutarı hesaplanmaktadır. Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilmektedir. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması halinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilmektedir.

8-         Taksitlerin Süresinde Ödenmemesi Durumu

7440 sayılı Kanun'a göre ödenmesi gereken birinci ve ikinci taksitlerin süresinde ve tam ödenmek koşuluyla, kalan taksitlerden; bir takvim yılında üç veya daha az taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanılabilir.

• Birinci ve ikinci taksitlerin ödeme sürelerinde tam ödenmemesi ya da
• Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen diğer taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi veya
  
• Bir takvim yılında üçten fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,

hâlinde bu Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilir. Bu hüküm her bir madde ve alacaklı idareler açısından taksitlendirilen alacaklar için ayrı ayrı uygulanır.

Ödenecek taksit tutarının %10'unu aşmamak şartıyla 20 TL'ye (bu tutar dahil) kadar yapılan eksik ödemeler için Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmayacaktır.

Yukarıdaki hükümler Kanun'un yayımı tarihinde (12.03.2023) yürürlüğe girmiştir.

Kanuna ulaşmak için tıklayınız.

Bilgi edinmenizi rica ederiz.

"Yukarıda yer verilen açıklamalarımız, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Rödl & Partner'a işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz."