TL Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümden Elde Edilen Kazanca Kurumlar Vergisi İstisnası

  Sirküler No: 2022 / 41

 

Tarih: 11.02.2021

11.02.2022 tarihli 31747 sayılı Resmî Gazete 'de yayımlanan 19 seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği'nde, yabancı para ve altın hesaplarının Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürülmesinden elde edilen kazançlara ilişkin kurumlar vergisi istisnasının uygulama usul ve esasları açıklanmıştır.

Yapılan düzenleme ile

1.     Kurumların döviz tevdiat ve katılma hesaplarında bulunan yabancı paralarını 17.02.2022'ye kadar TL'ye çevirmeleri ve en az 3 ay vadeli TL mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda aşağıdaki gelirler kurumlar vergisinden istisna edilecektir.

• 2021 yılı dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı gelirlerinin son 3 aya (01.10.2021-31.12.2021 tarihleri arasına) isabet eden kısmı,
• Yabancı paraların TL'ye çevrildiği tarihte oluşan kur farkı gelirleri,
• Açılan kur korumalı TL mevduat ve katılma hesapları için geçici vergi ve kurumlar vergisi dönem sonlarında tahakkuk eden faiz veya kar payı gelirleri,
• Vade sonunda elde edilen faiz, kar payları ve diğer gelirler.

 

 

2.     31.12.2021 tarihinde mevcut yabancı paraların 17.02.2022 tarihine kadar TL'ye dönüştürülmeyip 2022 sonuna kadar dönüştürülmesi halinde de aşağıdaki gelirler kurumlar vergisi istisnasından yararlanılabilecektir.

• Geçici vergi döneminden sonra TL'ye dönüşümün gerçekleştiği tarihe kadar olan süreye isabet eden kur farkı geliri,
• Açılan kur korumalı TL mevduat ve katılma hesapları için geçici vergi ve kurumlar vergisi dönem sonlarında tahakkuk eden faiz veya kar payı gelirleri,
• Vade sonunda elde edilen faiz, kar payları ve diğer gelirler.
  
  Tebliğ ile yapılan düzenlemelere aşağıda yer verilmiştir.
  
  

1.     17.02.2022 Tarihine Kadar Türk Lirasına Çevrilen Yabancı Paralara İlişkin İstisna Uygulaması

• Dönem Sonu Değerlemesinden Kaynaklanan Kur Farkı Kazançlarında İstisna

  31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını TL mevduat ve katılma hesaplarına dönüştüren kurumlar vergisi mükelleflerinin, söz konusu yabancı paraların 01.10.2021-31.12.2021 dönemine ilişkin kur farkı kazançları kurumlar vergisinden istisnadır.
  
  İstisnaya konu edilecek kur farkı gelirinin tespitine münhasır olmak üzere, dönem içi döviz çıkışlarında ve istisna tutarının hesaplanmasında ilgili hesaba giriş sırasının esas alınması gerekmektedir.
  
  Örnek 1:
  
  (A) A.Ş. 31.12.2021 tarihli bilançosunda "Bankalar Hesabında" yer alan 1.000.000 ABD Dolarını 14.01.2022 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14. maddesi kapsamında 6 ay vadeli ve %15 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür. 
  
  1 ABD Doları 30.09.2021 tarihinde 8,8433 TL, 31.12.2021 tarihinde 12,9775 TL'dir.
  
  Mükellef tarafından 02.02.2021 tarihinde satın alınan ve 31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan 1.000.000 ABD Dolarının dördüncü geçici vergilendirme (01.10.2021-31.12.2021) dönemine ilişkin dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazancı 4.134.200,00 TL'dir. 
  
  Mükellefin söz konusu 1.000.000 ABD Doları hesabı dışında dönem içinde başkaca bir yabancı para hesabı bulunmamaktadır.
  
  Buna göre, (A) A.Ş.'nin 01.10.2021-31.12.2021 dönemine ilişkin kur farkı değerlemesinden kaynaklanan 4.134.200,00 TL kur farkı kazancı, söz konusu döviz tutarının 17.02.2022 tarihine kadar Türk Lirasına dönüştürülerek Türk Lirası mevduat hesabında değerlendirilmesi nedeniyle kurumlar vergisinden istisna edilecektir. 
  
  Öte yandan, (A) A.Ş.'nin 31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan 1.000.000 ABD Dolarına ilişkin olarak 01.10.2021 tarihinden önceki dönemlere ilişkin dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının bu istisna kapsamında değerlendirilmeyeceği tabiidir.
  
  Örnek 2:

(B) A.Ş.'nin aynı döviz tevdiat hesabının 2021 yılı hareketleri aşağıdaki gibidir:

 

Alış Tarihi	Alış tutarı-USD	Satış tutarı-USD	Döviz kuru	TL Değeri	Bakiye TL	Bakiye - USD
30.09.2021	$                   800.000,00		8,8433	₺  7.074.640,00	₺  7.074.640,00	$                   800.000,00
28.10.2021	$                 1.000.000,00		9,4813	₺  9.481.300,00	₺16.555.940,00	$                1.800.000,00
30.11.2021	$                 1.300.000,00		12,6595	₺16.457.350,00	₺33.013.290,00	$                3.100.000,00
21.12.2021		$   1.500.000,00	17,4731	-₺26.209.650,00	₺  6.803.640,00	$                1.600.000,00
31.12.2021	Değerleme kuru: 12,9775					$                1.600.000,00

(B) A.Ş. 30.11.2021 tarihi itibarıyla bakiye döviz tutarı olan 3.100.000 ABD Dolarının 1.500.000 ABD Dolarlık kısmını, 21.12.2021 tarihinde 17,4731 kuru üzerinden satmıştır. 

(B) A.Ş. gerek dönem içi gerekse dönem sonu kur farkı kazancının tespitinde hangi yöntemi kullanırsa kullansın dönem sonu kur farkı geliri 13.960.360 TL olacaktır.

(1.600.000 USD x 12,9775 = 20.764.000 TL, 
20.764.000 TL – 6.803.640 TL = 13.960.360 TL kur farkı geliri)

Ancak, 1.600.000 ABD Dolarının Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürülmesi nedeniyle 31.12.2021 tarihi itibarıyla dönem sonu kur farkı değerlemesi sonucunda istisnaya konu edilecek kur farkı geliri bu bölümdeki açıklamalar dikkate alınarak hesaplanacaktır. 

(B) A.Ş. 31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan 1.600.000 ABD Dolarını 14.01.2022 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14. maddesi kapsamında 6 ay vadeli ve %15 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür.

Buna göre, dönem sonunda bu Kanunun geçici 14. maddesi kapsamında kurumlar vergisinden istisna tutulacak kur farkı geliri hesaplanırken, 01.10.2021 – 31.12.2021 dönemindeki 1.500.000 ABD Doları tutarlı satış işleminin 800.000 ABD Dolarlık kısmının 30.09.2021 tarihli alıştan, 700.000 ABD Dolarlık kısmının da 28.10.2021 tarihli alıştan yapıldığı kabul edilecek, 31.12.2021 tarihinde 1.600.000 ABD Doları olan bakiye döviz tutarının dönem sonu değerlemesi nedeniyle; 

300.000 ABD Doları x (12,9775-9,4813=3,4962) = 1.048.860,00 TL 

1.300.000 ABD Doları x (12,9775-12,6595 =0,3180) = 413.400,00 TL olmak üzere hesaplanan toplam 1.462.260,00 TL kur farkı geliri bu madde kapsamında kurumlar vergisinden istisna edilecektir.


Örnek 3:

C) A.Ş.'nin 31.12.2021 tarihli bilançosunda "Bankalar Hesabı"nda 1.000.000 ABD Doları ve 1.000.000 Avro olmak üzere iki ayrı döviz tevdiat hesabı bulunmaktadır.

Başkaca döviz tevdiat hesabı olmayan (C) A.Ş.'nin söz konusu döviz tevdiat hesaplarına ilişkin hesap hareketleri aşağıdaki gibidir. 

(C) A.Ş., 31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan 1.000.000 ABD Doları ve 1.000.000 Avro tutarındaki döviz tevdiat hesaplarının tamamını 16.02.2022 tarihinde, Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14. maddesinden yararlanmak amacıyla Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür. 

(ABD Doları kuru 30.09.2021 tarihinde 8,8433 TL, 31.12.2021 tarihinde ise 12,9775 TL, 16.02.2022 tarihinde 13,2022 TL olup Avro 30.09.2021 tarihinde 10,3135 TL, 31.12.2021 tarihinde ise 14,6823 TL, 16.02.2022 tarihinde 15,3002 TL'dir.)

 

A BANKASI ABD DOLARI HESABI
İşlem Tarihi	İşlem Türü	Tutar	Kur	TL Tutarı	Döviz Bakiyesi
01.10.2021	Döviz Alış	$ 2.000.000,00	8,8785	₺  17.757.000,00	$ 2.000.000,00
09.10.2021	Döviz Satış	$   -100.000,00	8,8982	-₺      889.820,00	$ 1.900.000,00
23.10.2021	Giden Havale	$-1.500.000,00	9,586	-₺  14.379.000,00	$    400.000,00
15.12.2021	Gelen Havale	$    600.000,00	14,1745	₺    8.504.700,00	$ 1.000.000,00
31.12.2021 Değerleme Kuru			12,9775	₺  10.992.880,00	$ 1.000.000,00

(C) A.Ş.'nin 31.12.2021 tarihi itibarıyla bu hesaba ilişkin döviz bakiyesi 1.000.000 ABD doları olup dönem sonu kur farkı kazancının istisnaya konu edilecek kısmının tespitinde Tebliğin bu bölümünde yer alan açıklamalar dikkate alınacaktır.

09.10.2021 tarihli 100.000 ABD Doları ve 23.10.2021 tarihli 1.500.000 ABD Doları satış işlemlerinin 01.10.2021 tarihli 2.000.000 ABD Doları alışından yapıldığı kabul edilecektir. Buna göre, bu Kanunun geçici 14. maddesi kapsamında Türk Lirasına dönüştürülen 1.000.000 ABD Doları dolayısıyla istisna uygulanacak (31.12.2021) dönem sonu kur farkı geliri, satış işlemleri sonucu kaldığı kabul edilen 01.10.2021 alıştan 400.000 ABD Doları ve 15.12.2021 tarihli alıştan 600.000 ABD Doları dikkate alınarak hesaplanacaktır.

 

Alış Tarihi	Alış Kuru	Alınan Tutar	01.10.2021 - 31.12.2021 Kur Farkı
01.10.2021	8,8785	$    400.000,00	(12,9775 - 8,8775 = 4,0990) x 400.000 USD = 1.639.600 TL
15.12.2021	14,1745	$    600.000,00	(12,9775-14,1745=-1,1970)x 600.000 USD = - 718.200 TL
Dönem Sonu Kur Kazancı			921.400 TL

B BANKASI EURO HESABI
İşlem Tarihi	İşlem Türü	Tutar	Kur	TL Tutarı	Döviz Bakiyesi
01.10.2021	Döviz Alış	€ 1.600.000,00	10,2933	₺  16.469.280,00	€ 1.600.000,00
15.11.2021	Giden Havale	-€    600.000,00	11,3448	-₺    6.806.880,00	€ 1.000.000,00
17.12.2021	Gelen Havale	€    700.000,00	17,1957	₺  12.036.990,00	€ 1.700.000,00
25.12.2021	Giden Havale	-€    700.000,00	13,2926	-₺    9.304.820,00	€ 1.000.000,00
31.12.2021 Değerleme Kuru			14,6823	₺  12.394.570,00	€ 1.000.000,00

 
(C) A.Ş.'nin 31.12.2021 tarihi itibarıyla (B) Bankasındaki Avro hesabına ilişkin döviz bakiyesi 1.000.000 Avro olup dönem sonu kur farkı kazancının istisnaya konu edilecek kısmının tespitinde Tebliğin bu bölümünde yer alan açıklamalar dikkate alınacaktır. 

15.11.2021 tarihli 600.000 Avro ve 25.12.2021 tarihli 700.000 Avro satış işlemlerinin 01.10.2021 tarihli 1.600.000 Avro alışından yapıldığı kabul edilecektir. Buna göre, bu Kanunun geçici 14. maddesi kapsamında Türk Lirasına dönüştürülen 1.000.000 Avro dolayısıyla istisna uygulanacak (31.12.2021) dönem sonu kur farkı geliri, satış işlemleri sonucu kaldığı kabul edilen 01.10.2021 tarihli alıştan 300.000 Avro, 17.12.2021 tarihli alıştan 700.000 Avro dikkate alınarak hesaplanacaktır.

 

Alış Tarihi	Alış Kuru	Alınan Tutar	01.10.2021 - 31.12.2021 Kur Farkı
01.10.2021	10,2933	€    300.000,00	(14,6823 - 10,2933 = 4,3890) x 300.000 USD = 1.316.700 TL
17.12.2021	17,1957	€    700.000,00	(14,6823-17,1957=-2,5134)x 700.000 USD = - 1.759.380 TL
Dönem Sonu Kur Kazancı			(442.680 TL)

Dolayısıyla, 31.12.2021 tarihli bilançoda yer alan 1.000.000 Avro tutarındaki döviz tevdiat hesabının 01.10.2021 – 31.12.2021 dönemiyle sınırlı olmak üzere değerlemesinden [1.316.700,00 TL + (-1.759.380,00TL)=] - 442.680,00 TL kur farkı zararı doğacaktır. 

(C) A.Ş.'nin 1.000.000 ABD Doları ve 1.000.000 Avro döviz tevdiat hesaplarının tamamını 16.02.2022 tarihinde bu Kanunun geçici 14.  maddesi kapsamında Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmesi halinde, dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının istisna uygulanacak 01.10.2021 – 31.12.2021 tarihleri arasındaki döneme isabet eden kısmı [921.400,00 TL + (-442.680,00 TL)=] 478.720,00 TL olacaktır.

 

• 31.12.2021 Tarihli Bilançoda Yer Alan Yabancı Paraların Bir Kısmının TL'ye Dönüştürülmesi Durumunda Uygulanacak İstisna Tutarının Hesabı

  Mükellefler tarafından, 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarının sadece bir kısmının bu düzenleme kapsamında Türk Lirası mevduat veya katılma hesabına dönüştürülmesi halinde, dönem sonu (31.12.2021) itibarıyla kur farkı değerlemesinden doğan kambiyo karının istisna uygulanacak kısmı, Türk Lirasına dönüştürülen yabancı paraların mükellefin 31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan yabancı para hesabına oranı dikkate alınmak suretiyle tespit edilecektir. 
  
  Örnek 4:
  
  Tek bir döviz tevdiat hesabı olan (Ç) A.Ş.'nin bu döviz tevdiat hesabına muhtelif tarihlerde aktarmış olduğu yabancı para tutarlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:
   

Alış Tarihi	Alış Kuru	Alınan Tutar - USD	TL Değeri
02.03.2021	7,3029	$          100.000,00	₺        730.290,00
01.07.2021	8,6803	$          100.000,00	₺        868.030,00
12.10.2021	8,9367	$          100.000,00	₺        893.670,00
20.10.2021	9,2845	$          100.000,00	₺        928.450,00
20.01.2022	13,5703	$          100.000,00	₺     1.357.030,00

(Ç) A.Ş. 31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan 400.000 ABD Doları tutarındaki döviz tevdiat hesabının 200.000 ABD Dolarlık kısmını 01.02.2022 tarihinde, Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14.  maddesinden yararlanmak amacıyla Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür. (ABD Doları kuru 30.09.2021 tarihinde 8,8433 TL, 31.12.2021 tarihinde ise 12,9775 TL'dir.)

Buna göre, bu Kanunun geçici 14.  maddesi kapsamında Türk Lirasına dönüştürülen 200.000 ABD Doları dolayısıyla istisna uygulanacak (31.12.2021) dönem sonu kur farkı geliri 02.03.2021 ve 01.07.2021 alış tarihli döviz tutarları dikkate alınarak hesaplanacaktır.

Alış Tarihi	Alış Kuru	Alınan Tutar - USD	01.10.2021-31.12.2021 Kur Farkı
02.03.2021	7,3029	$          100.000,00	(12,9775-8,8433=4,1342)x100.000 USD = 413.420 TL
01.07.2021	8,6803	$          100.000,00	(12,9775-8,8433=4,1342)x100.000 USD = 413.420 TL
12.10.2021	8,9367	$          100.000,00	(12,9775-8,9367 = 4,0408)x 100.000 USD=404.080 TL
20.10.2021	9,2845	$          100.000,00	(12,9775-9,2845=3,6939)x100.000 USD=369.300 TL
20.01.2022	13,5703	$          100.000,00	31.12.2021 tarihli bilançoda yer almadığı için istisnaya konu edilmeyecektir.
TOPLAM			1.600.220 TL

Buna göre, 31.12.2021 tarihli bilançoda yer alan döviz tevdiat hesabının 01.10.2021-31.12.2021 dönemiyle sınırlı olmak üzere değerlemesinden doğan kur farkı geliri (413.420,00+413.420,00+404.080,00+369.300,00=) 1.600.220,00 TL'dir.

İstisna Uygulanacak Kazanç =	01.10.2021-31.12.2021 Dönemine İlişkin Değerlemeden Doğan Kazanç	x	Dönüşüm Oranı
Dönüşüm Oranı =	Dönüştürülen yabancı para tutarı (TL)	÷	31.12.2021 Yabancı para bakiyesi (TL)

Hesaplardan sadece bir ya da bir kaçının TL mevduata dönüştürülmesi durumunda dönüştürülen hesabın TL karşılığı, bilançoda yer alan toplam döviz tevdiat bakiyesinin TL karşılığına oranlanacaktır.

Döviz Tutarı	31.12.2021 Kur	TL Tutarı
$                                    400.000,00	12,9775	₺                     5.191.000,00
$                                    200.000,00	12,9775	₺                     2.595.500,00

Dönüşüm Oranı = 2.595.500 TL / 5.191.000 TL = 0,5

İstisna Uygulanacak Tutar = 1.600.220 TL x 0,5 = 800.110 TL

• Türk Lirasına Dönüşüm Tarihinde Oluşan Kur Farkı Kazançlarına İlişkin İstisna

  01.01.2022 tarihinden Türk Lirası mevduat veya katılma hesabının açılış tarihine kadar olan döneme ilişkin kur farkı kazancı istisna kapsamında değerlendirilecektir.
  
  Örnek 5: 
  
  (D) A.Ş. 31.12.2021 tarihli bilançosunda "Bankalar Hesabında" yer alan 1.000.000 ABD Dolarını 14.01.2022 tarihinde Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüş ve 01.01.2022 – 14.01.2022 dönemine ilişkin olarak 562.500,00 TL kur farkı kazancı elde etmiştir.  
  
  (1 ABD Doları 31.12.2021 tarihinde 12,9775 TL, 14.01.2022 tarihinde 13,5400 TL)
  
  Buna göre, (D) A.Ş.'nin 01.01.2022 – 14.01.2022 dönemine ilişkin kur farkı değerlemesinden kaynaklanan 562.500,00 TL kur farkı kazancı kurumlar vergisinden istisnadır.
  

• Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarının Dönem Sonu Değerlemesinden Kaynaklanan Kazançlarda İstisna

  Örnek 6:
  
  (E) A.Ş.'nin 31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan 1.000.000 ABD Dolarını 14.01.2022 tarihinde Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmesi sonucu açılan 6 ay vadeli ve %15 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabının geçici vergilendirme dönemi sonu değerlemesinden kaynaklanan faiz tahakkuku aşağıdaki gibidir: 
  
  (1 ABD Doları 14.01.2022 tarihinde 13,5400 TL) 
  
  (E) A.Ş.'nin vadesi 14.07.2022 olan (1.000.000 ABD Doları x 13,5400 TL=) 13.540.000,00 TL tutarlı mevduat hesabı üzerinden 14.01.2022-31.03.2022 dönemi itibarıyla tahakkuk eden faiz tutarı 422.893,15 TL'dir. 
  
  (E) A.Ş. birinci geçici vergilendirme dönemi sonu itibarıyla hesaplanan 422.893,15 TL faiz tutarı nedeniyle Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14. maddesi kapsamındaki istisnadan yararlanabilecektir. Ayrıca, (E) A.Ş. ikinci geçici vergilendirme dönemi (01.04.2022-30.06.2022) sonu itibarıyla hesaplanacak faiz tutarı nedeniyle de aynı istisnadan yararlanabilecektir.
  

• Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarından Vade Tarihinde Elde Edilen Kazançlarda İstisna

  Kanunda öngörülen süre ve şekilde dönüştürülen yabancı paraların aktarıldıkları Türk Lirası mevduat veya katılma hesaplarından vade sonunda elde edilen faiz veya kar payı gelirleri ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden istisna tutulacaktır.

 

2.     17.02.2022 Tarihinden 31.12.2022 Tarihine Kadar Türk Lirasına Çevrilen Yabancı Paralara İlişkin İstisna Uygulaması

• Yabancı paraların Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına aktarıldıkları tarihi içeren geçici vergilendirme döneminin başından, Türk Lirası mevduat ve katılma hesabının açılış tarihine kadar olan döneme ilişkin kur farkı kazançları,
• Söz konusu Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarının (vadesinden önceki tarihte sona eren geçici vergilendirme dönemleri dahil olmak üzere) dönem sonları itibarıyla tahakkuk eden faiz gelirleri ve kar payları ile
• Bu hesaplardan vade sonunda elde edilen faiz ve kar payı gelirleri ile diğer kazançlar
  
  kurumlar vergisinden istisna tutulacaktır.
  
  31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 17.02.2022 tarihinden sonra Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüştüren mükellefler, 31.12.2021 tarihinde biten geçici vergilendirme dönemi sonu ile hesabın açıldığı tarihten önce sona ermiş olan geçici vergilendirme dönemlerinin sonu itibarıyla, hesaplanan kur farkı kazançları için bu istisnadan yararlanamayacaklardır.
  
  Örnek 7:

(I) A.Ş.'nin 12.08.2021 tarihinde satın almış olduğu ve 31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan döviz tevdiat hesabındaki 1.500.000 ABD Dolarını bu düzenleme kapsamında 27.05.2022 tarihinde 12 ay vadeli ve %15 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür.

(I) A.Ş. 31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan döviz tevdiat hesabının dönüştürme işlemini (dördüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihinden sonra) 27.05.2022 tarihinde yapmış olduğu için, 31.12.2021 tarihinde (01.10.2021 – 31.12.2021 dönemi için) tahakkuk eden 6.201.300,00 TL kambiyo karı için bu Kanunun geçici 14. maddesinin birinci fıkrasındaki istisnadan yararlanamayacağı gibi 01.01.2022 – 31.03.2022 dönemine ilişkin değerlemeden kambiyo karı doğması halinde bu kar da söz konusu istisnaya konu edilemeyecektir.

(I) A.Ş.'nin söz konusu döviz tevdiat hesabını Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürdüğü 27.05.2022 tarihini içeren ikinci geçici vergilendirme döneminin başından bu hesabın açıldığı tarihe kadar olan döneme (01.04.2022 – 27.05.2022) ilişkin [1.500.000 ABD Doları x (12,6000- 12,8000)=] -300.000,00 TL kur farkı zararı bu Tebliğin "40.4. Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürülen yabancı paralara ve altın hesaplarına ilişkin olarak istisna uygulanabilecek dönemlerde doğan zararın durumu" başlıklı bölümünde yapılan açıklamalar kapsamında kurum kazancının tespitinde dikkate alınabilecektir. 

(1 ABD Doları 31.03.2022 tarihinde 12,8000 TL, 27.05.2022 tarihinde 12,6000 TL olarak dikkate alınmıştır.)

(I) A.Ş.'nin 27.05.2023 vadeli (1.500.000 ABD Doları x 12,6000 TL=) 18.900.000,00 TL tutarındaki mevduat hesabının 2022 geçici vergilendirme dönemleri ve yıllık dönem ile 01.01.2023-31.03.2023 geçici vergilendirme dönemleri sonu itibarıyla değerlemesi neticesinde oluşan faiz tahakkukları da kurumlar vergisinden istisna edilecektir.

(I) A.Ş.'nin Türk Lirası mevduat hesabından vade sonunda (27.05.2023) elde ettiği toplam 2.835.000,00 TL faiz geliri, vade tarihinden önce sona eren gerek 2023/I geçici vergi döneminin sonunda gerekse 2022 yılı hesap döneminin sonunda tahakkuk eden ve kurumlar vergisinden istisna tutulan faiz tutarları da dikkate alınarak, kurumlar vergisinden istisna edilecektir.

Vade sonu (27.05.2023) itibarıyla döviz kurunun 13,9000 TL, mevduat hesabının açıldığı 27.05.2022 tarihindeki dönüşüm kurunun ise 12,6000 TL olduğu varsayıldığında, bu döneme ilişkin vade sonunda (I) A.Ş.'nin elde edeceği faiz geliri ana paranın kur değişiminden kaynaklanan değer kaybından yüksek olduğu için, bu döneme ilişkin olarak faiz dışında ilave bir ödeme yapılması söz konusu olmayacaktır.
 

3.     Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüştürülen Yabancı Paralara ve Altın Hesaplarına İlişkin Olarak İstisna Uygulanabilecek Dönemlerde Doğan Zararın Durumu

Kurumlar Vergisi Kanununun "İstisnalar" başlıklı 5. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, kurumların kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesi kabul edilmemektedir. Ancak, bu maddede öngörülen süre ve şekilde dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına çevrilen yabancı paralar ile altın hesaplarına ilişkin olarak bu istisnayla sınırlı olmak üzere Kanunun 5. maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uygulanmayacaktır.

Örnek 8: 

(L) A.Ş. 16.12.2021 tarihinde 10.000.000 ABD Doları satın almış ve aynı gün yabancı para hesabına kaydetmiştir. (L) A.Ş.'nin 31.12.2021 tarihli bilançosunda başkaca yabancı para hesabı bulunmamaktadır. 

(L) A.Ş. söz konusu yabancı parasını 16.02.2022 tarihinde Türk Lirası mevduat veya katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru olan 13,2022 TL üzerinden, Kanunda öngörülen süre ve şekilde, 6 ay vadeli ve %15 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür. 

(1 ABD Doları 16.12.2021 tarihinde 14,6350 TL, 31.12.2021 tarihinde 12,9775 TL, 16.02.2022 tarihinde 13,2022 TL, 19.08.2022 tarihinde 11,9091 TL olarak dikkate alınmıştır.) 

(L) A.Ş.'nin 01.10.2021 – 31.12.2021 dönemine ilişkin kur farkı değerlemesi sonucu hesaplanan 16.575.000,00 TL kur farkı zararı bu Kanunun geçici 14. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. 

19.02.2022 tarihinde Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürülen 10.000.000 ABD Dolarının dönüşüm tarihi itibarıyla 01.01.2022-16.02.2022 döneminde hesaplanan 2.247.000,00 TL kur farkı geliri bu madde kapsamında kurumlar vergisinden istisna tutulacaktır. 

Ayrıca, 16.02.2022-19.08.2022 döneminde geçici vergilendirme dönemleri sonu itibarıyla tahakkuk edilecek faiz tutarları dikkate alınarak vade tarihi itibarıyla tahakkuk edecek faiz tutarları kurumlar vergisinden istisna edilecektir.

4.     Türk Lirası mevduat ve katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması durumu

Türk Lirası mevduat ve katılma hesabından, vadeden önce çekim yapılması durumunda Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14. maddesi kapsamında yararlanılan kurumlar vergisi istisnası nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmak suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil olunacaktır.

Tebliğe ulaşmak için tıklayınız.


Saygılarımızla

 

 


"Yukarıda yer verilen açıklamalarımız, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Rödl & Partner'a işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz."