Ücretsiz İzin ve Kısa Çalışma Uygulaması ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

1.     Ücretsİz İzİn uygulamasında hangİ hak ve yükümlülükler devam eder?

Askı süresinde işçinin iş görme borcu; işverenin de ücret ödeme borcu ortadan kalkmaktadır. 

Bu dönemde işverenin işçiyi gözetme borcu; işverenin de sadakat borcu devam eder. Bu sebeple, örneğin işçinin işverenin itibarını zedeleyen tutum içine girmesi, mesleki ya da ticari sırlarını açıklaması, işçileri işverene zarar verecek hareketlere teşvik etmesi işverene İş Kanunu madde 25/II' ye dayanarak iş akdini haklı nedenle fesih hakkı vermektedir. 

Benzer şekilde, işverenin de işçinin kişilik haklarını ihlal eden söz ve davranışlarda bulunması, işçiye İş Kanunu madde 24/I' e göre haklı nedenle fesih hakkı verecektir. 

2.     Ücretsİz İzne çıkarılan İşçİlerİn bu sebeple sözleşmeyİ feshetme hakları var mıdır?

İş Kanununa yapılan eklemeyle fesih yasağı döneminde ücretsiz izne ayrılmanın işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermeyeceği açıkça düzenlenmiştir.
 

3.     Belİrlİ sürelİ İş akdİyle çalışan İşçİlerİn ücretsİz İzne çıkarılmasının sözleşmeye etkİsİ nedİr?

Belirli süreli iş akitlerine ilişkin belirlenen süre ücretsiz izin döneminde de işlemeye devam eder. Bu sebeple, belirli süreli iş akitleri ücretsiz izne ilişkin askı süresinde biterse iş akdi kendiliğinde sona erer.
 

4.     Ücretsİz İzİn süresİ bİttİkten sonra İş akdİ kaldığı yerden hüküm ve sonuçlarını doğurmaya devam eder mİ?

Ücretsiz izin süresi bittiğinde (diğer bir ifadeyle askı süresi bitiminde) sözleşme kendiliğinden kaldığı yerden hüküm ve sonuçlarını doğurmaya devam eder.

Bu sebeple öncelikle işçinin iş görme edimi yürürlüğe girer. İşçi çalışmaya devam etmezse, işveren iş akdini devamsızlık sebebiyle feshedebilir. İşveren de işçinin bu edimini kabul etmek zorundadır. Aksi halde iş akdinin işveren tarafından haksız feshi gündeme gelir. Askı süresi bitmesine rağmen işçi işe başlatılmazsa iş akdi işverence feshedilmiş sayılır. Bu feshi Yargıtay, işverence yapılmış geçersiz bir fesih olarak kabul etmektedir.  

Belirli süreli iş akitleri de kaldığı yerden devam eder. Fakat yukarıda belirtildiği gibi belirli süreli iş akdi geriye kalan süre kadar devam eder.

5.     Ücretsİz İzİnde geçen süreler kıdem tazmİnatına hak edİşte dİkkate alınır mı?

Kıdem tazminatına ilişkin halen yürürlükte olan eski İş Kanunu madde 14'e göre;   İşçilerin kıdemlerinin, hizmet akdinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden akdedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları süreler göz önüne alınarak hesaplanacağı düzenlenmişse de ve bu durumda sözleşmenin sadece askıda olduğu dönemde de belli borçların devam edeceği göz önüne alındığında, bu sürenin kıdem süresine dahil edilmesi gerektiği düşünülse de; Yargıtay, 20.01.2020 tarihli güncel bir kararında; İşçinin iş sözleşmesinin askıda olduğu dönemin kıdem süresinden sayılmaması gerektiğine hükmetmiştir.  

Bu sebeple; ücretsiz izinde geçen süreler kıdem tazminatına esas süre bakımından dikkate alınmayacaktır.
 

6.     İhbar sürelerİnİn hesabında ücretsİz İzİnde geçen süreler dİkkate alınır mı?

Bu süreler yukarıda bahsedildiği gibi kıdem süresinden sayılmadığı için ihbar sürelerinin hesabında dikkate alınmayacaktır.  

7.     Ücretsİz İzİnde geçen süreler yıllık ücretlİ İzne hak edİşte dİkkate alınır mı?

Benzer şekilde yıllık ücretli izin hesabında çalışılmış gibi sayılan halleri düzenleyen İş Kanunu 55. maddesinde  "işveren tarafından verilen diğer izinler" in de çalışılmış gibi sayılan günler olarak hesaba katılacağı belirtilmişse de Yargıtay; 16.01.1996 tarihli kararında ücretsiz izne çıkarılmış işçilerin çalışmadığı bu sürelerin yıllık ücretli izin hesabında göz önüne alınmayacağına hükmetmiştir.
 

8.     Kısa çalışmada geçen süreler kıdem hesabında dikkate alınır mı?

Yargıtay 14.07.2011 tarihli kararında kısa çalışma süresinin kıdem hesabında dikkate alınacağına hükmetmiştir.
 

9.     İhbar sürelerİnİn hesabında kısa çalışmada geçen süreler dİkkate alınır mı?

Kıdem sürelerine dahil edilen kısa çalışma süreleri, ihbar sürelerinin belirlenmesinde de dikkate alınacaktır.

10.  Kısa çalışmada geçen süreler yıllık ücretlİ izin hesabında dİkkate alınır mı?

İş Kanunu'nun 55. maddesi uyarınca kısa çalışma süreleri, yıllık ücretli izin hesabında dikkate alınacaktır.

Bilgi edinmenizi rica ederiz.