Birden Fazla İşverenden Alınan Ücretin Beyanı

Sirküler No: 2019 / 116

Tarih: 13.09.2019

Bilindiği üzere, Türkiye'de ücret gelirleri ilke olarak kaynakta kesinti (stopaj) yapılmak suretiyle vergilendirilmektedir. İşveren, istihdam ettiği kişilerin gelirleri üzerinden vergi kesip sorumlu sıfatı ile vergi dairesine bildirip, vergiyi ödemektedir.

Bazı durumlarda ücret gelirleri, yıllık beyana tabi gelirlerden biri olabilmektedir. Bir takvim yılında kesinti uygulanmamış ücretler ile birden fazla işverenden kesinti (stopaj) uygulanarak elde edilmiş ücretler çalışan tarafından beyana tabi bulunmaktadır.

Gelir İdaresi Başkanlığınca Gönüllü Uyum çerçevesinde sürdürülmekte olan "Birden Fazla İşverenden Ücret Alanların Vergilendirilmesi" çalışması kapsamında, Sosyal Güvenlik Kurumundan alınan veriler kullanılmak suretiyle yapılan çapraz kontroller neticesinde, birden fazla işverenden ücret alan ve aldığı ücret toplamı Gelir Vergisi Kanununun 103. maddesindeki tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşan kişiler tespit edilmiştir. Söz konusu araştırma kapsamında beyanname vermeyen kişilere tebligat gönderilerek, ücret geliri beyannamesinin verilmemesine dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerin tevsik edilmesi istenmiştir.

Bu sirkülerimizde, 2019 yılında ücret geliri elde edenlerin hangi durumda ücret gelir vergisi beyannamesi vereceğine ve beyan edilecek gelirin belirlenmesinde dikkat edilmesi gereken hususlara yer verilmiştir.

1. Beyan Edİlmeyen Ücretler

Tek işverenden alınan ve kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücretler, bir tutar ile bağlı olmaksızın yıllık gelir vergisi beyannamesi ile bildirilmemektedir. Vergileme işveren sorumluluğunda yapılmakta olup, bu kişiler diğer gelirleriyle ilgili beyanname vermek durumunda olsa da, tek işverenden elde ettiği ücretleri beyan kapsamına almamaktadır.

2. Beyana Tabİ Ücretler

2019 yılında elde ettikleri ücretler için beyanname vermek zorunda olan kişiler ana hatları ile aşağıdaki gibidir.

Birden çok işverenden kesintiye tabi tutulmuş ücret elde eden ve birden sonraki işverenden aldığı ücret tutarı 2019 yılı için 40.000 TL'yi aşan çalışanlar,
Ücretini yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan çalışanlar,
İstisnadan faydalanmayan yabancı elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri.

3. Bİrden Çok İşverenden Edİnİlen Ücretler

Yıl içerisinde iş değiştiren sigortalı personelin yeni bir iş yerinde sigortalı olarak işe başlaması halinde çalışmakta olduğu eski işyerindeki kümülatif vergi matrahı yeni işyerinde dikkate alınmamaktadır. Yeni işyerinde kümülatif vergi matrahı sıfırdan başlamaktadır. Bu durumda da, aslında daha yüksek gelir dilimindeyken Gelir Vergisi Kanunu 103. maddede yazılı tarifenin birinci gelir diliminde yer alan %15'lik kesinti oranından başlayarak stopaj yapılmaktadır. Bu da vergi kaybına sebep olmaktadır. Bu nedenle birden çok işyerinde çalışan ücret geliri sahibi kişi, ücret geliri toplamını analiz ederek beyanname verip vermeyeceğini tespit etmesi gerekmektedir.

Birden çok işverenden kesintiye tabi ücret geliri sahibi kişi, birden sonraki işverenden aldığı kesinti yapılmış ücret geliri toplamı 40.000 TL'yi (2019 yılı için) aşarsa, ücret gelirlerinin tamamını (ilk işveren ücreti dahil) yıllık beyanname ile beyan etmelidir.

Beyanname vermede temel sınır gelir vergisi tarifesinin ikinci dilimidir. Bu tutar 2019 yılı için 40.000 TL olmakla birlikte, aşağıda yer verildiği üzere her yıl için farklı bir tutar söz konusudur.

2019 Yılı:         40.000 TL

2018 Yılı:         34.000 TL

2017 Yılı:         30.000 TL

2016 Yılı:         30.000 TL

Bu durumda geliri elde eden kişinin, birinci işverenden alınan ücretin hangisi olduğunu serbestçe belirleme hakkı vardır. Diğer bir deyişle, ücret geliri elde eden kişi; ücret kesinti suretiyle vergilendirildiği sürece en yüksek ücret gelirini birinci işverenden alınan ücret sayıp, az ücret veya ücretlerin toplamını birden sonraki işverenden alınan ücretler olarak dikkate alma konusunda serbesttir.

Ücret geliri dışında beyana tabi gelir elde edilmesi durumunda da birden fazla işverenden ücret geliri elde eden kişi, ilk işverenden alınan hariç, ikinci işverenden alınan ücret geliri 40.000 TL'lik beyan eşiğini aşmazsa, ücret gelirlerini yıllık beyannameye dahil etmeyecektir.

Örnek: Ücretli A'nın 2019 yılında üç ayrı işverenden elde ettiği kesintiye tabi tutulmuş ücret gelirlerin aşağıdaki gibi olduğu varsayımı altında;

Birinci işverenden alınan ücret 120.000 TL

İkinci işverenden alınan ücret 15.000 TL

Üçüncü işverenden alınan ücret 12.500 TL

Bu durumda 1. işverenden elde edilen 120.000 TL toplam dışı bırakılarak, diğer iki işverenden alınan (15.000 + 12.500 =) 27.500 TL ücret geliri 2019 yılı beyan eşiği 40.000 TL'yi aşmadığından, ücret gelirleri için beyanname verilmesi gerekmemektedir.

A'nın ücret gelirlerinin aşağıdaki gibi olduğu varsayımı altında;

Birinci işverenden alınan ücret 120.000 TL

İkinci işverenden alınan ücret 70.000 TL

Üçüncü işverenden alınan ücret 40.500 TL

Bu durumda 3 işverenden elde edilen gelirlerin toplamını beyan edilmelidir. Çünkü ilk işverenin ödediği gelir toplam dışı bırakıldığında, 2. ve 3. işverenden alınan ücretler toplamı (70.000 + 40.500=) 110.500 TL, 40.000 TL'lik beyan eşiğinden fazla olduğundan ilk işverenden alınan 120.000 TL ücrette dahil olmak üzere 230.500 TL ücret gelirlerinin tamamı yıllık beyanname ile bildirilmelidir.

İşveren tarafından yapılmış kesintiler yıllık beyannamede mahsup edilip kalan tutar ödenecektir.

4. Beyan

Ücret gelirlerinin beyan edilmesi gerekiyorsa, 2019 yılı gelir vergisi beyannamesinin 31.03.2020 Salı gününe kadar vergi dairesine bildirilmesi ve ödenmesi gerekmektedir. Beyanname elektronik ortamda da gönderilebilmektedir.

Ücretlerini beyan edecek mükellefler, meslek mensuplarından destek almadan Gelir İdaresi Başkanlığı "Hazır Beyan Sistemi" ile internet üzerinden beyanname verebilmektedirler. Eskiden mükellefiyeti olanlar dışında, ilk kez mükellefiyet tesis ettirip beyanname verecek olanlar da sistemi kullanabilmektedir.

Sisteme, Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesi (www.gib.gov.tr) üzerinden güvenlik soruları cevaplandırılarak veya İnternet Vergi Dairesi şifreleri kullanılarak giriş yapabilmektedir. Onaylama işlemi sonrası tahakkuk fişi sistem tarafından otomatik olarak oluşturulmaktadır. Hazır Beyan Sistemi kullanılması halinde beyanname onayının 31.03.2020 tarihine kadar tamamlanması gerekmektedir.

Hazır Beyan Sistemi, beyannamelerini elektronik ortamda gönderme zorunluluğu bulunan "ticari, zirai veya serbest meslek kazançları ile ücret gelirlerini beyan etmek durumunda dışında bulunan mükelleflerce" kullanılamamaktadır.

5. İşverenİn Sorumluluğu

Gelir vergisi kanununda, gelir tarifesinde verginin artan oranlı olması ve toplam gelirlerin beyan edilerek vergi dilimlerinden kaynaklanan ek vergiyi ödeme yükümlülüğü ücret geliri elde eden kişilere aittir. Dolayısıyla işverenlerin bu konuda herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

Bilgi edinmenizi rica ederiz.

Saygılarımızla,

« Yayınlar

« Sirküler
« Yazılar