Anonim Şirket ve Limited Şirketlerde Ortakların ve Yetkililerin Şirket Borçlarından Sorumlulukları

Sirküler No: 2019 / 148

Tarih: 25.11.2019

Anonim şirket ve limited şirket ortakları ile bu şirketlerin yönetim organı olan yönetim kurulu ve müdür/müdürler kurulu ve yönetim organı dışındaki yöneticilerin özellikle şirketlerin kamu borçlarından ortak, üst düzey yönetici ve kanuni temsilci açısından değişen sorumlulukları bulunmaktadır.

Bu sirkülerimizde söz konusu sorumluluklara ilişkin genel bilgi verilecektir.

Anonim Şirketlerde Ortakların ve Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu

Kural olarak anonim şirket kamu borçlarından dolayı tüm malvarlığı ile sorumludur.

A) Anonİm Şİrket Yönetim Kurulu Üyelerİnin Sorumlulukları

Türk Tİcaret Kanunu (TTK) Çerçevesİnde Sorumluluk

Yönetim kurulu üyeleri ve yöneticiler Kanun'dan ve esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini kusurlarıyla ihlal ettikleri takdirde, hem şirkete hem pay sahiplerine hem de şirket alacaklılarına karşı verdikleri zarardan sorumludurlar.

Yönetim kurulu, temsile yetkili olmayan yönetim kurulu üyelerini veya şirkete hizmet akdi ile bağlı olanları sınırlı yetkiye sahip ticari vekil veya diğer tacir yardımcıları olarak atayabilir. Bu atanan kişilerin, şirkete ve üçüncü kişilere verecekleri her tür zarardan dolayı yönetim kurulu müteselsilen sorumludur.

Bu paragrafta açıklanan sorumluluk yönetim kurulu üyesi için söz konusu olup, yönetim kurulu üyesinin ortak olup olmamasının bu sorumluluğa bir etkisi bulunmamaktadır.

Kamu Borçları Çerçevesİnde Sorumluluk

Vergi sorumlusu olan şirketlere düşen ödevler şirketlerin kanuni temsilcileri tarafından yerine getirilir. Bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden vergi sorumlusu şirketlerin varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacaklar, ödevleri yerine getirmeyenler şahsi sorumlu tutulur.

Bu hüküm Türkiye'de bulunmayan şirketlerin Türkiye'deki temsilcileri hakkında da uygulanır. Kanuni temsilciler bu suretle ödedikleri vergiler için şirketlere rücu edebilirler.
Şirketin malvarlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan kamu borçları kanuni temsilcilerin şahsi malvarlıklarından tahsil edilir. Bu kural yabancı şahıs veya kurumların Türkiye'deki temsilciler için de uygulanmaktadır. Kanuni temsilciler, şirketi idare edenler veya vekiller, ödedikleri tutarları şirkete rücu edebilirler.
Sosyal Güvenlik Kurumu sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın bu süreleri içinde ödenmez ise borçlu şirket yönetim kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri şirket ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Süresi içinde ödenmeyen sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası primleri, işsizlik sigortası primleri, idari para cezaları, gecikme zamları ve katılım payları sosyal güvenlik kurumu alacağına dönüşecek ve bu alacakların tahsilinde Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun'un ilgili hükümleri uygulanacaktır. Özetle, anonim şirket yönetim kurulu üyeleri, üst düzey yöneticileri ve kanuni temsilcileri, şirketin sosyal güvenlik kurumuna olan tüm borçlarından müştereken ve müteselsilen sorumludurlar.
Kamu alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanda kanuni temsilci veya şirketi idare eden yönetim kurulu üyesi ve üst düzey yöneticilerin farklı şahıslar olması halinde bu şahıslar kamu borçlarından müteselsilen sorumlu tutulacaktır.
Şirketin tasfiyeye girmiş olması veya tasfiye edilmiş olması kanuni temsilcilerin tasfiyeye giriş tarihinden önce doğmuş sorumlulukları ortadan kaldırmaz.
Yönetim kurulu üyeleri ile üst düzey yöneticilerin sorumluluğu, görevde bulundukları döneme ait kamu borçlarına ilişkindir. Ancak dikkat edilmelidir ki, bu kişilerin şirketteki görevleri sona ermiş olsa bile görevde bulundukları döneme ait borçtan dolayı sorumlulukları devam eder. Yönetim kurulu üyeleri ile üst düzey yöneticiler, görevlerinin sona erdiği tarihten sonraya ait olan kamu borçlarından sorumlu tutulamazlar.

B) Anonİm Şİrket Ortaklarİnİn Sorumluluklarİ

Anonim şirket ortakları kural olarak, sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile şirkete karşı sorumludur.

Yönetim kurulu üyesi olan şirket ortakları sermaye paylarına bakılmaksızın şirketin tüm kamu borçlarından sorumludur. Ancak buradaki sorumluluk ortak olmaktan değil, yönetim kurulu üyesi olmaktan doğmaktadır. Yönetim kurulu üyesi olmayan ve şirkette herhangi bir idarecilik görevi veya temsil yetkisi de bulunmayan anonim şirket ortaklarının kamu borçlarından dolayı herhangi bir sorumlulukları bulunmamaktadır.

Limited Şirketlerde Ortakların ve Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu

Kural olarak, limited şirket kamu borçlarından dolayı tüm malvarlığı ile sorumludur.

A) Lİmİted Şİrket Müdürlerİnİn Sorumluluklarİ

Türk Tİcaret Kanunu Çerçevesİnde Sorumluluk

Limited şirket müdürleri kanundan ve esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini kusurlarıyla ihlal ettikleri takdirde, hem şirkete hem pay sahiplerine hem de şirket alacaklılarına karşı verdikleri zarardan sorumludurlar.

Bu paragrafta açıklanan sorumluluk şirket müdürleri için söz konusu olup, şirket müdürün ortak olup olmamasının bu sorumluluğa bir etkisi bulunmamaktadır.

Kamu Borçları Çerçevesİnde Sorumluluk

Vergi sorumlusu olan şirketlere düşen ödevler şirketlerin kanuni temsilcileri tarafından yerine getirilir. Bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden vergi sorumlusu şirketlerin varlığından tamamen veya kısmen alınamayan vergi ve buna bağlı alacaklar, kanuni ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınır.

Bu hüküm Türkiye'de bulunmayan şirketlerin Türkiye'deki temsilcileri hakkında da uygulanır. Kanuni temsilciler bu suretle ödedikleri vergiler için şirketlere rücu edebilirler.
Şirketin malvarlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan kamu borçları kanuni temsilcilerin şahsi malvarlıklarından tahsil edilir. Bu kural yabancı şahıs veya kurumların Türkiye'deki temsilcileri için de uygulanmaktadır. Kanuni temsilciler, şirketi idare edenler veya vekiller, ödedikleri tutarları şirkete rücu edebilirler.
Sosyal Güvenlik Kurumu sigorta primleri ve diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın bu süreleri içinde ödenmez ise borçlu şirket müdürleri, üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri şirket ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Süresi içinde ödenmeyen sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası primleri, işsizlik sigortası primleri, idari para cezaları, gecikme zamları ve katılım payları sosyal güvenlik kurumu alacağına dönüşecek ve bu alacakların tahsilinde borçlu şirket müdürleri, üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri kamu borçlarından müteselsilen sorumlu tutulacaktır.
Kamu alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanda kanuni temsilci veya şirketi idare eden müdür ve üst düzey yöneticilerin farklı şahıslar olması halinde bu şahıslar kamu borçlarından müteselsilen sorumlu tutulacaktır.
Şirketin tasfiyeye girmiş olması veya tasfiye edilmiş olması kanuni temsilcilerin tasfiyeye giriş tarihinden önce doğmuş sorumlulukları ortadan kaldırmaz.
Müdürler ile üst düzey yöneticilerin sorumluluğu, görevde bulundukları döneme ait kamu borçlarına ilişkindir. Ancak dikkat edilmelidir ki, bu kişilerin şirketteki görevleri sona ermiş olsa bile görevde bulundukları döneme ait borçtan dolayı sorumlulukları devam eder. Müdürler ile üst düzey yöneticiler, görevlerinin sona erdiği tarihten sonraya ait kamu borçlarından sorumlu tutulamazlar.

B) Lİmited Şİrket Ortaklarının Sorumlulukları

Limited şirket ortaklarının üçüncü kişilere karşı sorumlulukları ise sınırlı bir sorumluluktur; ortağın sorumluluğu sadece taahhüt ettiği sermaye tutarı ile sınırlıdır. Ortak, kamu borçları dışında şirketin üçüncü kişilere olan borçlarından dolayı ve şirket alacaklılarına karşı sorumlu değildir.

Limited şirketlerde en az bir ortak aynı zamanda sınırsız yetkili şirket müdürü olarak atanmak zorundadır. Bu noktada müdürlük sıfatıyla sorumluluk gündeme gelmektedir.

Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun uyarınca; limited şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan kamu borçlarından sermaye payları oranında doğrudan doğruya sorumludur.

Ortağın şirketteki sermaye payını devretmesi halinde, payı devreden ve devralan şahıslar devir öncesine ait kamu borçlarının ödenmesinden müteselsilen sorumlu tutulur.

Kamu borcunun doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda pay sahiplerinin farklı şahıslar olmaları halinde bu şahıslar, kamu borcunun ödenmesinden müteselsilen sorumlu tutulur.

Bu halde kamu borcunun önce şirketten tahsili yoluna gidilmeli, şirketten tahsil edilememesi halinde şirket ortaklarına başvurulmalıdır.

III. Sonuç

Kısaca özetlemek gerekirse; kamu borçları açısından anonim ve limited şirket arasındaki en önemli fark; anonim şirkette yönetim kurulu olmayan ve şirkette herhangi bir idarecilik görevi veya temsil yetkisi bulunmayan şirket ortağının kamu borçlarına ilişkin bir sorumluluğu bulunmazken, limited şirket ortağı, şirkette müdürlük görevi veya temsil yetkisi bulunmasa dahi kamu borçlarından dolayı sermaye payı ile sorumludur.

Yöneticilerin kamu borçlarından sorumluluğu açısından ise anonim veya limited şirket arasında bir fark bulunmamaktadır. Yöneticiler şirketin kamu borçlarından şirket ile müştereken ve müteselsilen sorumludur.

	Limited Şirketi	Anonim Şirketi
Temsil Organı	Şirket Müdürleri	Yönetim Kurulu
Şirketin Sorumluluğu	Tüm malvarlığıyla	Tüm malvarlığıyla
Ortakların Sorumluluğu	Ortaklarının üçüncü kişilere karşı sorumlulukları sınırlı bir sorumluluktur; ortakların sorumluluğu sadece taahhüt ettikleri sermaye tutarı ile sınırlıdır. Ortaklar, kamu borçları dışında şirketin üçüncü kişilere olan borçlarından dolayı ve şirket alacaklılarına karşı sorumlu değildir. En az bir ortak aynı zamanda sınırsız yetkili müdür olması zorunludur.	Ortakların sorumluluğu, taahhüt ettikleri sermaye payları ile şirkete karşı sorumludurlar. YK üyesi olan ortaklar sermaye paylarına bakılmaksızın şirketin tüm kamu borçlarından sorumludur. YK üyesi olmayan ortaklar ise kamu borçlarından herhangi bir sorumlulukları bulunmamaktadır.
TTK Çerçevesinde YK Üyesi /Şirket Müdür Sorumluluğu	Kanundan ve esas sözleşmeden doğan yükümlülükleri ihlal edildiğinde, müdürler şirkete, pay sahiplerine ve şirket alacaklılarına karşı verdikleri zarardan sorumludur.	Kanundan ve esas sözleşmeden doğan yükümlülükleri ihlal edildiğinde, üyeler şirkete, pay sahiplerine ve şirket alacaklılarına karşı verdikleri zarardan sorumludur. Yönetim Kurulu'nun atadığı ama temsil yetkisi olmayan YK üyesi veya sınırlı yetkiye sahip olan ticari vekil veya tacir yardımcılarının verdiği zarardan YK üyeleri müteselsilen sorumludur.
Kamu Borçları Sorumluluğu	Vergi sorumlusu şirketlerin mal varlığından tahsil edilemeyen vergi ve buna bağlı alacaklar, ödevlerini yerine getirmeyenler şahsi olarak sorumlu tutulur. Şirketin malvarlığından tahsil edilemeyen diğer kamu borçları kanuni temsilcisi şahsi sorumludur. Sigorta primleri ve diğer alacaklar ödenmediğinde yönetim kurulu üyeleri ile üst düzeydeki yöneticiler ve kanuni temsilcileri şirket ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur. Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Kanunu uyarınca, şirketten tahsil edilemeyen kamu borçları, ortaklar sermaye payları oranında doğrudan doğruya sorumludur.	Vergi sorumlusu şirketlerin mal varlığından tahsil edilemeyen vergi ve buna bağlı alacaklar, ödevlerini yerine getirmeyenler şahsi olarak sorumlu tutulur. Şirketin malvarlığından tahsil edilemeyen diğer kamu borçları kanuni temsilcisi şahsi sorumludur. Sigorta primleri ve diğer alacaklar ödenmediğinde yönetim kurulu üyeleri ile üst düzeydeki yöneticiler ve kanuni temsilcileri şirket ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.

Bilgi edinmenizi rica ederiz.

Saygılarımızla,

« Yayınlar

« Sirküler
« Yazılar