7143 Sayılı Kanun İle Matrah Artırım Uygulaması

  Sirküler No: 2018 / 52

7143 Sayılı "Vergi Ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun" 18.05.2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

Matrah artırımı zorunlu olmamakla birlikte, isteyen mükellefler bu haktan yararlanabileceklerdir. Bir yıla ya da bir vergi türüne ilişkin matrah artırımı yapılması, diğer yıllar ya da diğer vergi türleri için de yapılmasını zorunlu kılmamaktadır.

7143 Sayılı Kanun ile matrah artırımı uygulamasına ilişkin bilgilere aşağıda yer verilmiştir.

Gelir ve Kurumlar Vergisinde Matrah Artırımı

Yapılan düzenleme ile yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesi verme mecburiyeti bulunanlardan isteyenler 2013, 2014, 2015, 2016 ve 2017 yıllarına ilişkin olarak gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımından yararlanabileceklerdir. 

Matrah artırımından yararlanmak isteyen gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri vermiş oldukları yıllık beyannamelerinde (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) vergiye esas alınan matrahlarını Kanun'un yayımlandığı tarihi izleyen 3. ayın sonuna (31.08.2018) kadar aşağıda verilen oranlardan az olmamak üzere artıracaklardır.

Usulüne uygun gelir ve kurumlar vergisi matrahlarını artıranlara, artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka bir tarhiyat yapılmayacaktır.

Ancak, matrah artırımında bulunan mükelleflerin yıllık gelir ve kurumlar vergisine mahsuben daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergilerin iadesi ile ilgili taleplerine ilişkin İdarenin inceleme ve tarhiyat hakkı saklıdır.

Bu durumda ortada bir matrah olmadığı için, yukarıdaki tabloda verilen oranlar kullanılarak artırım yapılması mümkün bulunmamaktadır. Söz konusu mükellefler yıllara göre aşağıdaki tutarlarda matrah beyan ederek uygulamadan faydalanabileceklerdir.

Kanun hükmüne göre artırılan matrahlar %20 oranında vergilendirilecek ve üzerinden ayrıca herhangi bir vergi alınmayacaktır.

• Ancak gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin; 
• Matrah artırımında bulunulmak istenen yıla ilişkin yıllık beyannamelerini kanuni süresinde vermiş,
• Bu vergi türlerinden tahakkuk eden vergileri süresinde ödemiş (her bir dönem için ayrı ayrı 10 Türk lirasına (bu tutar dâhil) kadar yapılan eksik ödemeler dikkate alınmaz),
• Bu vergi türleri için yine bu yasa kapsamında yapılandırma (kesinleşmiş veya kesinleşmemiş veya dava aşamasında olan borçlarla ilgili) imkânından yararlanmamış, 

olmaları durumunda matrah üzerinden  %20 yerine %15 oranında vergi ödeyerek bu imkandan yararlanabileceklerdir.

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin Kanun'da yer alan oranları kullanarak artırdıkları matrahları, yukarıdaki tabloda zarar beyan eden mükellefler için belirlenen matrah tutarlarından daha düşük olamayacaktır. 

Örnek 1: 2014 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde 100.000 TL matrah beyan eden bir mükellef, bu tutara ilgili yılın artırım oranı %30 uyguladığında artırılacak matrah tutarı 30.000 TL olacaktır. Ancak bu tutar 2014 yılı için belirlenen en düşük matrah tutarından (38.323 TL) düşük olduğundan, 2014 yılına ilişkin matrah artırımının 38.323 TL üzerinden yapılması gerekecektir. Yukarıda belirtilen şartların karşılanması koşuluyla %15 vergi oranı üzerinden 5.748,45 TL vergi ödenecektir. 

Örnek 2: 2015 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde 200.000 TL matrah beyan eden bir mükellefin aynı yıla ilişkin matrah artırımı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır:

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu hükümden yararlanarak beyan ettikleri matrahları artırmaları hâlinde, daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergiler, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilemeyecektir.

Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların %50'si, 2018 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilemeyecektir.

İstisna ve indirimler nedeniyle gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutarlar ile geçmiş yıl zararları artırılan matrahlardan indirilemeyecektir.

İşe başlama ve işi bırakma gibi nedenlerle kıst dönemde faaliyette bulunmuş mükellefler hakkında ilgili yıllar için belirlenen asgari matrahlar, faaliyette bulunulan ay sayısı (ay kesirleri tam ay olarak) dikkate alınarak hesaplanacaktır.

Matrah artırımında bulunan Kurumlar Vergisi mükelleflerinin eğer 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun Geçici 61. maddesine göre yatırım indirimi stopajı varsa bu tutar için de artırımında bulunmaları gerekecektir.

Matrah veya vergi artırımında bulunulması, bu Kanun'un yayımı tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmemektedir. Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin, bu Kanun'un yayımı tarihini izleyen ayın başından itibaren iki ay içerisinde (31.07.2018 tarihine kadar) sonuçlandırılamaması hâlinde, bu işlemlere devam edilmeyecektir. İki ay içerisinde sonuçlandırılan vergi incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmayacaktır.

Hesaplanarak veya artırılarak ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak kabul edilmemektedir.

• Ücret Stopajında Matrah Artırımı
  

  193 Sayılı Kanun'un 94. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi uyarınca hizmet erbabına ödenen ücretlerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanlar, her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) muhtasar beyannamelerinde yer alan ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden aşağıdaki oranlardan az olmamak üzere hesaplanan gelir vergisini Kanun'un yayımlandığı tarihi izleyen 3. ayın sonuna (31.08.2018) kadar artırabileceklerdir.
   

Verilmesi gereken muhtasar beyannamelerden, en az bir döneme ilişkin beyanname verilmiş olması hâlinde, beyan edilmiş ücret ödemelerine ilişkin gayrisafi tutar ortalaması alınmak suretiyle bir yıla iblağ edilerek, artırıma esas olmak üzere yıllık ücretler üzerinden gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunur ve bu tutar üzerinden yukarıdaki tabloda belirtilen oranlarda gelir vergisi hesaplanır.

Artırıma esas ücret tutarı ile matrahlar, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınamayacaktır.

Hiç beyanname verilmemiş olması hâlinde, her ay için hesaplanacak asgari gelir (stopaj) vergisine esas olmak üzere en az; 

• Kanun'un yayımlandığı tarihten önce ilgili yılda verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama işçi sayısı kadar işçi, 
• İlgili yılda aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması hâlinde, bu Kanun'un yayımlandığı tarihe kadar verilmiş olmak şartıyla izleyen vergilendirme dönemlerinde verilen ilk aylık prim ve hizmet belgesindeki işçi sayısı kadar işçi, 
• Kanun'un yayımlandığı tarihe kadar aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması hâlinde en az iki işçi,
  
  çalıştırıldığı kabul edilmek ve ilgili yılın son vergilendirme döneminde geçerli olan asgari ücretin brüt tutarı esas alınarak hesaplanan gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden yukarıdaki tabloda belirtilen oranlarda gelir vergisini ödemek suretiyle hükümden yararlanılır.
  

• Katma Değer Vergisinde Matrah Artırımı
  

  Katma değer vergisi mükellefleri, her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri beyannamelerindeki (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden aşağıdaki oranlardan az olmamak üzere belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak Kanun'un yayımlandığı tarihi izleyen 3. ayın sonuna (31.08.2018) kadar beyan edebileceklerdir.
  
  Mükellefler, belirtilen şartlar dâhilinde katma değer vergisini artırdıkları takdirde, kendileri nezdinde söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmaz.
   

Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 11. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (c) bendi ve geçici 17. maddesine göre tecil-terkin uygulamasından faydalanan mükellefler için artırıma esas tutarın belirlenmesinde, tecil edilen vergiler hesaplanan vergiden düşülecektir.

Verilmesi gereken katma değer vergisi beyannamelerinden, en az üç döneme ait beyannamenin verilmiş olması halinde, bu yıla ait dönemlerden verilmiş olan beyannamelerdeki hesaplanan katma değer vergisi tutarlarının ortalaması bir yıla iblağ edilerek, artırıma esas olmak üzere yıllık hesaplanan katma değer vergisi tutarı bulunacaktır.

Hiç beyanname verilmemiş ya da bir veya iki döneme ilişkin beyanname verilmiş olması hâlinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında katma değer vergisi artırımında bulunmak suretiyle bu fıkradan yararlanılır. Bu durumda olan adi ortaklık, kollektif ve adi komandit ortaklıklarda ortakların tamamının gelir veya kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmaları şarttır.

İlgili takvim yılı içindeki işlemlerin tamamının istisnalar kapsamındaki teslim ve hizmetlerden oluşması veya diğer nedenlerle hesaplanan katma değer vergisi bulunmaması ile tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerden oluşması hâlinde, ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartıyla artırılan matrah üzerinden %18 oranında katma değer vergisi artırımında bulunmak suretiyle bu fıkradan yararlanılır.

Katma Değer Vergisi mükelleflerinin, artırıma esas alınan ilgili yılın vergilendirme dönemlerinin tamamı için artırımda bulunmaları zorunludur. Şöyle ki, mükelleflerin artırımda bulunmak istedikleri yıl içinde işe başlamaları ya da işi bırakmaları hâlinde, faaliyette bulunulan vergilendirme dönemleri için bu fıkrada belirtilen esaslar çerçevesinde artırımda bulunulur.

Mükelleflerin artırımda bulunmak istedikleri yıl içindeki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak bu Kanun'un yayımı tarihinden önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.

Artırım talebinde bulunulan yılları izleyen dönemlerde yapılacak vergi incelemelerine ilişkin olarak artırım talebinde bulunulan dönemler için, sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden ve artırım talebinde bulunulan dönemler için ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran işlemlerden doğan terkin ve iade işlemleri ile ilgili inceleme ve tarhiyat hakkı saklıdır. Sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden yapılan incelemelerde artırım talebinde bulunulan dönemler için tarhiyat önerilemez.

Hesaplanarak veya artırılarak ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak kabul edilmez; indirim, mahsup ve iade konusu yapılmaz.

• Başvuru Süresi
  

  Matrah ve vergi artırımından yararlanmak isteyen mükelleflerin bu Kanun'un yayımlandığı tarihi izleyen 3. ayın sonuna (31.08.2018) kadar başvuruda bulunmaları gerekmektedir. 

• Ödeme Süreleri ve Seçenekleri
  

  Matrah ve vergi artırımı imkânından yararlanılması durumunda ödenecek tutarların defaten veya ilk taksiti bu Kanun'un yayımlandığı tarihi izleyen 4. aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde azami 6 eşit taksitte ödenebileceği hüküm altına alınmıştır.
  
  Kanun kapsamında hesaplanan vergi tutarlarının defaten ödenmek istenmesi durumunda 01.10.2018 (30.09.2018 hafta sonuna geldiği için) tarihine kadar bu ödemenin yapılması gerekmektedir.
  
  Taksit seçeneğinin tercih edilmesi durumunda da ilk taksitin aynı süre içerisinde (01.10.2018 tarihine kadar) ödenmesi şarttır. Sonraki taksitler ikişer aylık dönemler halinde örneğin Kasım 2018 sonu, Ocak 2019 sonu, Mart 2019 sonu şeklinde ödenecektir.
  
  Yapılandırma  için başvuru sırasında 6 eşit taksitte ödeme seçeneği mevcut bulunmaktadır. Bu durumda ödenmesi gereken tutar 1,045 katsayısı ile çarpılmakta ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ödenecek taksit tutarı hesaplanmaktadır.
  
  Matrah veya vergi artırımı ile ilgili olarak doğru beyan yapılmaması veya vergi hataları nedeniyle eksik tahakkuk eden vergiler, ilk taksit ödeme süresinin sonunda tahakkuk etmiş sayılır ve bu Kanun'da açıklandığı şekilde tahsil edilir. 

• Matrah Artırımında Damga Vergisi
  

  Matrah veya vergi artırımı dolayısıyla mükelleflerce verilen yıllık, muhtasar ve katma değer vergisi beyannameleri ve diğer beyannameler için damga vergisi alınmayacaktır. 

• Matrah Artırımında Geçici Vergi Uygulaması
  

  Artırılan matrahlar nedeniyle geçici vergi hesaplanmayacaktır. 
  
  Yukarıdaki hükümler Kanun'un yayımı tarihinde (18.05.2018) yürürlüğe girmiştir. 

İlgili Kanun'a aşağıdaki internet adresinden ulaşabilirsiniz.

http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/05/20180518-3.pdf 

Bilgi edinmenizi rica ederiz.

Saygılarımızla,